90’ların Türkçe pop furyasından sonrası milenyuma gözlerimizi Türkçe rock müzikle açtık. 90’ların sonlarına doğru bunu zaten hissediyorduk: Kargo’nun “Yalnızlık Mevsimi”, Kurban’ın ilk albümü, Mavi Sakal’ın “Kan Kokusu” gibi efsane albümler 2000’lerin gürültülü geçeceğini müjdeliyordu. Yalnız albümlerle değil, festivallerle de İstanbul’un Türkçe rock’ta altın dönemini yaşadık: H2000, Rock’n Coke, Radar Live, Electronica, Chill Out Festival, One Love, Sonisphere, Masstival…. Gelin neredeyse 20 yıl öncesinin mihenk taşı albümlerini ve başı çeken olaylarını tekrar hatırlayalım.
Sebla KOÇAN / [email protected]
2000: “Bu yıl herkesin bilgisayarı sıfırlanacak” efsanesi
“2000 yılında bilgisayarlar sıfırlanacakmış” efsanesi geride kalıyor. Aylin Aslım, ilk albümü “Senin Gibi”de üzerindeki mavi elbisesiyle sevgilisini arıyor. Demir Demirkan, içinde ‘Gümüş’ ve ‘Belki’nin olduğu o şahane albümüyle bizi selamlıyor. Athena “Tam Zamanı Şimdi” derken Aslı da ilk albümü “Neresindeyim”le gemideki yerini alıyor. Bu sırada herkes ‘Kuşu Kalkmaz’ı konuşuyor: Sultana’nın “Çerkez Kızı” albümü yayınlanıyor. Pop cephesinde de o sıralar reklam filmiyle gündemde olan Nil Karaibrahimgil ‘Ben Özgürüm’le, Candan Erçetin ‘Elbette’yle ve Hande Yener de ‘Yalanın Batsın’ dediği ilk albümü “Senden İbaret”le bulunuyor. Herkes yeni yüzyılın getirdiği bir umut dalgasına kapılmış gitmiş. Bilmiyoruz ki 20 yıl sonrasında o günlerimizi mumla arayacağız…
2001: Depresyonlar çarpışıyor, Napster kapatılıyor
Türkçe pop ve rock bu yıl kafa kafaya gidiyor. Göksel “Körebe” ile Tarkan da “Karma” ile pop tarihine imzasını atıyor. Kenan Doğulu’nun ‘Ex Aşkım’ı dillerde. Mirkelam “Unutulmaz”la, Sertab Erener “Turuncu” albümüyle listelerde. O günlerin sorusu şu: Sertab ‘Kumsalda’ şarkısında tam ne diyor? (“Ni la bombe atomique / Un amour platonique” yani “Ne atom bombası ne de platonik aşk!”) Tarkan ‘Kuzu Kuzu’yla kumları öyle bir savuruyor ki yıllarca daha bu dansı konuşuyoruz. Rock cephesinde başı çeken albümler de o yıl hayatını kaybeden Yavuz Çetin’in “Satılık”ı, Şebnem Ferah’ın “Perdeler”i, Teoman’ın “Gönülçelen”i (bu sayede herkes Salinger okumaya başlıyor) ve Feridun Düzağaç’ın “Tüm Hakları Yalnızlığıma Aittir”i çıkıyor. F.D ve Göksel “depresyon” konusunda çarpışıyor: “Dipteyim Sondayım Depresyondayım” diyen F.D’ye Göksel buzdolabının önünden sesleniyor: “Bugün evden çıkmadım…” 11 Eylül saldırısı dünyayı şoke ediyor. Metallica’nın açtığı dava sonucu Napster kapatılıyor ve bir dönem sona eriyor.
2002: iPod’larımızı takıyoruz ve Nil Karaibrahimgil dinliyoruz
Sims’lerimizi oynayıp ikinci jenerasyon iPod’larımızı taktığımız 2002 yılındayız. Nil Karaibrahimgil’in kariyerinin en parlak dönemi “Nil Dünyası” albümüyle arşa çıkıyor. ‘XL’, ‘Kek’, ‘Pelin’, ‘Evlenmek Gerek’, ‘Resmen Aşığım’ gibi şarkıların hemen hepsi listelerde tozu dumana katıyor. Tarkan’ın ‘Hüp’ klibi ortalığı yakıp yıkıyor ve çok ateşli bulunarak eleştiri oklarını alıyor. Tarkan aynı zamanda 2002 Dünya Kupası’nda ülkemizi temsil eden futbol takımımız için ‘Bir Oluruz Yolunda’yla yine dillerde. Herkesin heyecanla seyrettiği kupada ilk kez dünya üçüncüsü oluyoruz. İlhan Mansız en baba rockstar’dan daha rockstar oluyor. Mazhar Alanson’un solo albümü “Türk Lokumuyla Tatlı Rüyalar” başımızın tacı oluyor. Rock dünyası ise Duman’ın “Belki Alışman Lazım” albümüyle çalkalanıyor. Bu albüm rock dünyasının en iyilerinden biri olarak daha o yıldan kabul ediliyor. Vega da “Tatlı Sert” albümü ve ‘Bu Sabahların Bir Anlamı Olmalı’yla canımızdan can alıyor.
2003: Türkçe rock elini yükseltiyor: bu yılın kahramanı gitarlar.
2003 kesinlikle Türkçe rock müziğin yılı çünkü o yıl yayınlanan her albüm bugün de aynı şiddette dinleniyor. Feridun Düzağaç bu kez “Orjinal Altyazılı” albümü ve ‘Alev Alev’le yakıyor yıkıyor. Kariyerinin en parlak dönemindeki Şebnem Ferah’ın “Kelimeler Yetse” albümü yayınlanıyor. Tuhaf bir aşk üçgeni içine giren sanatçının ‘Ben Şarkımı Söylerken’ şarkısı büyük yankı uyandırıyor. Özellikle de “İçine girdiğin küçük kaygan deliği yeni ve büyük bir dünya mı sandın?” cümlesi rock tarihinin en cesur cümlelerinden biri oluyor. Teoman kendi adını taşıyan albümünde ‘Senden Önce Senden Sonra’ ve ‘Kupa Kızı ve Sinek Valesi’yle müzik kanallarını parselliyor. Duman ilk konser albümünü yayınlıyor, mor ve ötesi de ‘Yaz Yaz Yaz’ cover’ıyla iPod’larımızdaki yerini alıyor. Dream TV yayın hayatına başlıyor. İlk Rock’n Coke yapılıyor: Pet Shop Boys, Suede, The Cardigans İstanbul sahnesinde! Tabii hemen karşısında da sponsorsuz ve desteksiz, aktivist Barışarock festivali…
2004: Eurovision galibiyeti ve tarih değiştiren albüm “Dünya Yalan Söylüyor”
Şenlikli bir yıla giriş yapıyoruz. Bu yılın en çok konuşulan şarkısı şüphesiz bize Eurovision birinciliği getiren Sertab Erener’in ‘Everyway That I Can’ şarkısı. Bir yandan “Avrupa Yakası” izliyor, öte yandan da mor ve ötesi’nin rock tarihini kökünden değiştiren albümü “Dünya Yalan Söylüyor”u dinliyoruz. Türkçe rock kalesinin gelmiş geçmiş en iyi albümlerinden biri olan “Dünya Yalan Söylüyor”da ‘Cambaz’, ‘Bir Derdim Var’, ‘Uyan’ gibi MVÖ klasikleri bulnuyor. maNga’nın ilk albümüne ve “Bir Kadın Çizeceksin” şarkısına tempo tutuyoruz. Pamela “İstanbul seni terk etmiş…”dediği “Şehir Rehberi”yle dilimizde. Kurban ‘Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’yı cover’lamış. Ayşe Hatun Önal ‘Kırıcan Mı Belimi’yle konuşuluyor. Rock’n Coke sahnesinin kulis arkasında Iggy Pop ve Mazhar Alanson’un kavgası konuşuluyor.
2005: Yer gök Seksendört’le inliyor, Rock’n Coke sahnesine The Cure geliyor
Bu yıl Türkçe rock’ta bir dönüm noktası. Çilekeş “Y.O.K”la, Replikas “Avaz”la, Dorian “Yeniden Hayata” ile (ahhh o unutulmaz ‘Gel Gör Beni’ cover’ı!), Vega “Hafif Müzik”le, Aylin Aslım “Gulyabani”yle, Anima “Animasal”la karşımızda. Hangi birine kulak versek bizi gitarlar karşılıyor. Athena, Burak Gürpınar’lı davullarıyla punk rock esintili kendi adını taşıyan albümünü yayınlıyor. Badem ‘Sen Ağlama’yla yürekleri dağlıyor. Yer gök Seksendört diye inliyor: “Ellerin nerde, ya beni de götür ya da gitme! Bilirsin sensiz ben hiç yaşayamam ki, ölürüm hasretinle!” Kurban kariyerinin en önemli albümlerinden “İnsanlar”la 2005’e damga vuruyor, herkes Kurban konserlerine akın ediyor. “Sakin Olmam Lazım” albümü ve Hayko Cepkin’le tanışıyoruz. Rock’n Coke sahnesinde The Cure, Korn ve Offspring’le coşuyoruz. İstanbul, kendi müzik en görkemli dönemini yaşıyor.
2006: ‘Çakkıdı’ dansı yapmayan kalmıyor, Billboard Türkiye yayın hayatına başlıyor.
Türkçe rock sahnesi vites düşürmüyor. Dandadadan’ı ‘Sen Bana Birini Android’, Gevende’yi ‘Ev’le dinliyoruz. Bir gün karşımıza ‘Afili Yalnızlık’ diyen Emre Aydın çıkıveriyor. Bu ismi daha çok duyacağız… mor ve ötesi “Büyük Düşler”le selam ediyor, MFÖ “AGU” albümünü yayınlıyor: “Sana sarı laleler aldım çiçek pazarından” dillerde. Malt, “Kendi Adını Taşıyan İlk Albüm”le ‘Aşkın Gözü’, ‘Deprem’, ‘Gol’ gibi şarkıları literatüre kazandırıyor. Athena bu kez “IT” adında bir EP yayınlıyor. Rap sahnesinde Ceza “Yerli Plaka”yla ezberleri bozuyor. Hezarfen Havalimanı’na doğru Placebo, Muse ve Gogol Bordello dinlemeye gidiyoruz. Haziran ayında Rolling Stone Türkiye, kasım ayında da Billboard Türkiye yayın hayatına başlıyor. Tarkan ‘Come Closer’la yurtdışına açılıyor. Kenan Doğulu’nun “Festival” albümü fırtınalar koparıyor: Herkes ‘Çakkıdı’ dansını yapmanın peşinde! Özellikle de “Avrupa Yakası”nda Gaffur karakterinin dansından sonra… İlk indie festivalimiz Radar Live Parkorman’da düzenleniyor.
2007: Herkesin dilinde ‘Yalnız Kalsın’ ve sondaki o meşhur beddua
Nereye dönsek müzikle karşılaştığımız harika bir yıl daha… Hayko Cepkin’in “Tanışma Bitti” albümü yılın en iyilerinden biri. ‘Yalnız Kalsın’ın sonundaki beddua kulaklarda: “We’re all the rise at…” derken sanki “Rabbena belanı versin” mi diyor?! Ayyuka kendi adını taşıyan albümüyle, Pilli Bebek de “Olsun”la listelerde. Pilli Bebek şarkılarını “Behzat Ç.” ile özdeşleştirmemize daha 3 yıl var! Gripin “Böyle Kahpedir Dünya” ile dillerimizde. Üçnoktabir, “Sabaha Karşı” albümüyle Türkçe rock kanadında dikkat çekiyor. Bir süredir kendi halinde giden pop dünyasında ise Sıla’yla tanışıyoruz. Kenan Doğulu ile birlikte ‘…dan Sonra’ şarkısıyla çıkış yapan bu genç kadını daha çok duyacağımız belli. Hande Yener, kariyerinin en iyi albümlerinden “Nasıl Delirdim?”le Türkçe pop’ta iddialı. ‘Romeo’ ve ‘Kibir’, Yener diskografisinin baştacı oluyor. Tarkan’ın “Metamorfoz” albümü sevilmiyor, megastar düşüşe geçiyor. İlk iPhone Türkiye’ye geliyor! Radar Live sahnesinde Marilyn Manson, Kelis, Juliette & The Licks izliyoruz. Festival ne yazık ki bir daha düzenlenmiyor. Kuruçeşme Arena’ya ise Daft Punk geliyor! Yıllarca ve yıllarca bu konseri konuşuyoruz.
2008: Konsersiz günlerimizde Beyoğlu’na gidiyoruz
Konuştuğumuz tek bir konu var: “Aşk-ı Memnu” dizisi. Bu dizide ne çalarsa anında hit oluyor. “Aşk-ı Memnu” öyle bir dizi ki, bundan 14 yıl sonra bile finalini prime time’da izleyeceğiz deseler herhalde inanmayız! Sakin “Hayat” adında bir albüm yaparak bizi kalbimizden vuruyor. Yıllar geçse de bu grubun dağıldığına bir türlü inanamayacağız. Ayşe Hatun Önal “Sustuysam” albümünü yayınlıyor. ‘Kalbe Ben’ unutulmaz bir şarkı. Badem “S’onsuz” adındaki albümüyle arz-ı endam ediyor. “Kavak Yelleri” ile tanıdığımız Pinhâni ikinci albümleri “Zaman Beklemez”le karşımızda. Her gün bir konsere gidiyor, konsersiz günlerimizde de Beyoğlu’nda canlı müzik dinlemeye vuruyoruz kendimizi. Metallica 9 yıl aradan sonra yeniden İstanbul’a geliyor. Lenny Kravitz, Alan Parsons Project, Björk, Rage Against the Machine, The Gutter Twins bu yıl gerçekleşen konserler arasında. Babylon’a gitmek ise spor yapmak gibi: Babylon’un Asmalımescit’teki sokağında herkes herkese rastlıyor!
2009: Duman yıla damgasını vuruyor, Rolling Stone Türkiye kapanıyor
Hadise’nin seslendirdiği ‘Düm Tek Tek’ şarkısı Eurovision’da dördüncü oluyor. Olsun, bize bu da yeter. maNga, 5 Kasım’da düzenlenen MTV Avrupa Müzik Ödülleri töreninde ”Avrupa’nın en iyi sanatçısı” seçiliyor. Carlos Santana, Leonard Cohen ülkemize geliyor. Rock’n Coke ise artık zirveye çivi çakıyor. İzlediğimiz gruplara bakın: The Prodigy, Nine Inch Nails, Jane’s Addiction, Linkin Park, Kaiser Chiefs, Razorlight! Yüksek Sadakat, Gripin, Erdem Yener, Gece Yolcuları en çok konuştuğumuz gruplar. Aylin Aslım “Canını Seven Kaçsın” albümünü yayınlıyor. Roxy Müzik Günleri’nde keşfedilen Model ilk albümü “Perili Sirk”i yayınlıyor. Radyocu Ayça Şen ‘Oryantal’ adında bir şarkı yapıyor. Nil Karaibrahimgil “Nil Kıyısında” albümünden ‘Seviyorum Sevmiyorum’da şöyle diyor: “Yok ki senin bir yedeğin/ Kötü Kedi Şerafettin!” Fakat o yılın en çok konuşulan albümü iki albüm birden yayınlayan Duman oluyor. Duman aynı anda iki çıkış şarkısı yayınlıyor: ‘Senden Daha Güzel’ ve ‘Dibine Kadar’. Ve üzücü bir haber: Rolling Stone Türkiye kepengi indiriyor.
2010: Tarkan’ın geri dönüşü rahatlatıyor, U2 ilk kez İstanbul’a geliyor
2010 yılında İstanbul’un Avrupa kültür sanat başkenti olması şehre başka bir dinamik getiriyor. Tarkan birkaç yıllık geriye gidişten sonra “Adımı Kalbine Yaz” albümüyle geri dönüyor: Hayranları derin bir nefes alıyor! Athena birkaç yıllık sessizliğini “Pis” albümüyle bozuyor: “Arsız Gönül iflah olmuyor!” İnönü Stadyumu’nda ise büyük bomba Sonisphere festivali gerçekleşiyor: “The Big Four” Anthrax, Slayer, Megadeth ve Metallica bu festivalde çalıyor. Manowar basçısı Joey DeMaio‘nun yaptığı Türkçe konuşma fırtınalar koparıyor! Eric Clapton konseri de başlıbaşına bir olay oluyor. U2 İstanbul’a geliyor, Bono’nun Boğaziçi Köprüsü’nden geçişi günlerce konuşuluyor. Türkçe pop cephesinde Sıla ‘Alain Delon’la, Hande Yener ‘Bodrum’la, Sertab Erener ‘Rengarenk’le listelerde. Ağustos ayında Billboard Türkiye de yayın hayatına son veriyor. Bu ne yazık ki müzik dergiciliğinin çıkmaza girdiği yılların başı oluyor.
İşte 2000’lerin ilk 10 yılı müzik dünyasında böyle hareketli geçiyor.