44. İstanbul Film Festivali’i bu sene, 11-22 Nisan tarihleri arasında dünya sinemasının seçilmiş örnekleri, özel prömiyerler, kültleşmiş filmler, yönetmen ve ekip katılımlı özel gösterimler ve genç yeteneklerin son filmlerinden oluşan festival seçkisi ile sinemaseverlerin karşısında olacak. Ayrıca, uluslararası niteliğini vurgulayacak yeni bir değişiklik ile resmi seçki kapsamında toplam üç yarışmalı bölüme yer veren festivalin bölümleri şöyle: Altın Lale Yarışması, Kısa Film Yarışması ve Yeni Bakışlar. Böylece yerli yapımlar sadece ulusal yarışmayla sınırlanmayacak ya da özel yerli seçkilere eklenmeyecek. Bu değişiklik ile programa dahil edilen filmlerin kategorize edilmeden görünürlük kazanacağı vurgulanıyor.
Shekhar Kapur’un başkanlığını yürüteceği Altın Lale Yarışması jürisinde, yapımcı Ada Solomon; senarist ve yönetmen Ebru Ceylan, oyuncu Saadet Işıl Aksoy, Toronto Uluslararası Film Festivali başkanı Cameron Bailey’in yer alıyor. Yerli ve yabancı filmlerin bir arada, uluslararası bir jüri tarafından değerlendirileceği Altın Lale Yarışması’nda 15 uzun metrajlı film bulunuyor.
Bu yıl “Altın Lale Yarışması”, “Kısa Film Yarışması”, “Galalar”, “Yeni Bakışlar”, “Devrialem”, “Genç Ustalar”, “Belgesel Kuşağı”, “Heyula”, “Mayınlı Bölge”, “Antidepresan”, “Retrospektifler” (Dag Johan Haugerud ve Ayhan Ergürsel) ve “Cinemania” bölümlerinden oluşan festival; “Nerdesin Aşkım?” bölümünün olmayışıyla büyük tepki topladı. İstanbul LGBTI+ Onur Haftası’nın bunun bir sansür olduğunu vurgulamasının ardından festival, Diken’e konu hakkında açıklama yaptı:
“İstanbul Film Festivali programı bu yıl daha çok film içeren daha az sayıda bölümden oluşuyor. Bölümlerde yapılan değişiklik, festivaldeki film seçkisinin içeriğini etkilemiyor. Önceki yıllarda ‘Nerdesin Aşkım?’, ‘Çiçek İstemez’ ve ‘Musikişinas’ bölümlerinde yer alabilecek filmler, bu yıl diğer bölümlerin altında gösteriliyor. Bölüm adları, yapıları her yıl birçok farklı konu göz önünde bulundurularak değiştiriliyor, genel olarak programın daha az sayıda bölüm içermesine yönelik değişiklikler yapılıyor.”
Festivalin açılış filmi olan “Köln 75”, Keith Jarrett’ın 1975 tarihli “The Köln Concet” albümünün (canlı solo double albümü The Köln Concert, caz tarihinin en çok satan solo albümü ve en çok satan piyano albümü) heyecan dolu gerçek hikâyesine odaklanıyor. 2025 Berlin Film Festivali’nde özel bir galada prömiyeri yapılan film, Keith Jarrett’ın konserin 50. yıldönümüne saygı duruşu olarak niteleniyor ve 12 Nisan 21:30’da City’s 7 salonunda film ekibinin de katılımıyla gösterilecek.
Öncelikle festivalin sinema severleri kalbinden vuracak özel seçkisinden başlayalım: “Cinemania”,bu özel seçkideşimdiye kadar beyaz perdede izleme fırsatı bulamadığımız başyapıtları sinemada hem de festival ruhu ile izleme şansımız olacak. Başka Sinema’nın “Başka Çarşamba”ları, Pera Film ile İstanbul Modern’in özel gösterimleri ve yeni yeni sayısı artan oluşumların da özel gösterimler düzenlemesini, bu başyapıtları tam da olması gerektiği gibi, sinemada ve beyaz perdede izleyebilme şansı bulmamızı çok değerli görüyorum. Bu bölümden hiç beklemeden biletini aldığım filmler ise yakın zamanda yitirdiğimiz deli dahi sevgilimiz David Lynch’in Altın Palmiye kazandığı “Vahşi Duygular”ı, Wim Wenders’in defalarca izlense de tekrar seyretme arzusu bırakan kültleşmiş “Paris, Texas”ı, Robert Bresson’ın “Düş Avcısı” ve Jacques Demy’nin meşhur ve unutulmaz “Cherbourg Şemsiyeler”i. Seçkide ayrıca Quentin Tarantino’nun başyapıtı “Ucuz Roman”, Nanni Moretti’nin “Okul Günleri”, François Truffaut’ın “Hayatımın Senaryosu” ve Özcan Alper’in belgeseli “Bölük Pörçük – Bir Tuncel Kurtiz Biyografisi”de yer alıyor. Bu bölümde, 2024 yılında tamamlanan ancak Kadir İnanır’ın rahatsızlığı sebebiyle 43. İstanbul Film Festivali’nin gösteriminden çekilen Hüseyin Karabey’in belgeseli “Kuzeyden Gelen Adam” da 13 Nisan Pazar 21:30 seansıyla Beyoğlu Sineması’nda ve 15 Nisan Salı 16:00’da Kadıköy Sinematek/Sinema Evi’nde ekip katılımıyla gösterilecek.
Festivalin en sevdiğim seçkilerin biri yıllardır “Antidepresan” bölümü, bana kalırsa bu seçki özellikle festivalden bir film izlesek diyen ama tarzı ve zevki birbirine asla uymayan kalabalık arkadaş gruplarına ilaç gibi geliyor. Sadece biraz rahatlamaya, kahkaha atmaya ve size iyi hissettirecek hikayelere dahil olmaya ihtiyacınız varsa bu bölümün filmleri, San Sebastian’da İzleyici Ödülü kazanan Bando, Berlin’de Jüri Ödülü kazanan Mesaj, Peter Cattaneo’nun yönettiği Penguen Dersleri ve Londra’da İzleyici Ödülü kazanan Dört Anne/Four Mothers. Bu bölümde ayrıca, Ne Halt Ettiğinizi Biliyorum, Bir Dilek Tut, Üç Arkadaş ve Tavus Kuşu filmleri size günlük hayatın kaosundan nefes aldıracak bir seyir sunacak.
En son sinema akımlarını yansıtan Devriâlem bölümü de dopdolu. Geçtiğimiz sene Cannes’dan Belirli Bir Bakış Ödülü ile dönen “Siyah Köpek”, Chris Marker’ın “La Jetée”sinden esinlenen Asif Kapadia’nın kıyametvari bir gelecekten gelen bir uyarı olarak tasarladığı 2073, Locarno’da Jüri Özel Ödülü’nü kazanan Ay, Venedik Günleri’nin en iyi filmi Kız Kardeşler, bu yıl Berlin Büyük Jüri Ödülü sahibi “Mavi İz”, Jan-Ole Gerster’in Berlin’de dünya prömiyerini yapan yeni filmi “Ada”, Burhan Qurbani’nin III. Richard trajedisini Berlin’de bir mafya hesaplaşmasına uyarladığı “En Vahşi. Hayvanda Bile.”, geçen yıl Cannes’da Belirli Bir Bakış’ta En İyi Yönetmen ödülünü kazanan “Lanetliler”in de aralarında olduğu 21 filmlik özel seçki izleyici 11 günde keşfi-aleme davet ediyor.
Elbette festivalin en dikkat çekici bölümlerinden biri de “Galalar”, bu bölümün alamet-i farikası ise seçkideki 11 filminin Türkiye’deki ilk gösterimlerini yapacak olması. Filmler sırasıyla, festivalin açılışını yapan Köln 75, San Sebastian’da Jüri Özel Ödülü kazanan Gia Coppola’nın yeni filmi “The Last Showgirl”, Michel Franco imzalı İlişki, her gösteriminde üretken bir yazılım aracılığıyla farklı bir kurguyla gösterilen Gary Hustwit imzalı Brian Eno belgeseli Eno, Tom Tykwer’in yönettiği, Berlin Film Festivali’nin açılışında gösterilen Işık ve François Ozon’un San Sebastian’da En İyi Senaryo Ödülü kazanan son filmi Sonbahar Gelince.
Altın Lale Yarışması seçkisinde bu yıl yerli yapımların da dahil olduğu tam 15 film ödül için yarışacak. Emine Emel Balcı’nın “Buradayım, İyiyim”i, Mehmet Akif Büyükatalay’ın “Histeri”si, Tolga Karaçelik’in “Saykoterapi: Bir Seri Katil Hakkında Yazmaya Karar Veren Yazarın Sığ Hikayesi”, Pelin Esmer’in “O da Bir Şey mi”si, Gürcan Keltek’in “Yeni Şafak Solarken”i, Tayfun Pirselimoğlu“İdea”sı ve Rezan Yeşilbaş’ın “Uçan Köfteci”si bu bölümün çoğunluğu ortak yapımlı olan yerli filmleri.
Yarışmada ayrıca, yönetmeni Alireza Hatemi’ye Dünya Sineması Dramatik Yönetmenlik Ödülünü kazandıran “Öldürdüğün Şeyler” bulunuyor. Ekin Koç, Hazar Ergüçlü ve Ercan Kesal’ı beyaz perdede buluşturan film, üniversite profesörü Ali’nin annesinin şüpheli ölümüyle ortaya çıkan intikam arzusunun onu, gerilimli bir olay örgüsünün içine çekişini konu alıyor. İzleyicilerin Asghar Farhadi filmi hissi verdiğini söylediği film, Sundance prömiyerinde huzursuz ediciliğiyle dikkatleri üzerinde topladı. İranlı yönetmen Alireza Hatemi’nin seyirciyi ahlaki bir ikilemde bıraktığı, muhafazakâr toplumlarda kadının statüsünü, eril şiddeti ve intikam eylemini sorunsallaştırdığı filmi için Ryan Lattanzio, “Abbas Kiarostami’nin yönettiği David Lynch’in “Kayıp Otoban” filmi gibi…” benzetmesini yapıyor.
Film, 17 Nisan Perşembe 21:30 seansında Kadıköy Sineması’nda ve 19 Nisan Cumartesi 16:00 seansında Atlas Sineması’nda ekip katılımı ile gösterilecek.
Yenilik peşinde koşan iki özel seçki: “Heyula” ve “Mayınlı Bölge”. Festivalin beni en çok heyecanlandıran seçkilerine geldiğimizde karşımıza deneysel, korkunç, sinemaya yenilik katan iki özel seçki çıkıyor. Bölümlere geçmeden önce bu seçkilerdeki filmleriçin kullanılan sıfatlara şöyle bir bakalım:rahatsız edici, alışılmadık, sivri, maceracı, farklı. Sizi de heyecanlandırmaya yettiğini umarak filmlerine geçiyorum.
“Mayınlı Bölge” filmlerinin başında, Sundance Film Festivali dosyamızda uzun uzun bahsettiğim ve uzun zamandır da heyecanla beklediğim “Çirkin Üvey Kardeş” var. Film, prömiyerini 2025 Sundance Film Festivali’nde Geceyarısı Bölümü’nün açılışında yapmıştı. Emilie Blichfeldt’in yazıp yönettiği film, dünyaca ünlü masalın gotik, cesur ve beklenmedik bir yorumu olarak tanımlanıyor. Emma Benestan’ın Sitges’de En İyi Fantastik Tür Filmi Ödülü’nü alan “Hayvan / Animal”, klasik beden korkusuyla intikam gerilimini ustaca harmanlayan, özgüveni tam, doğaüstü bir masal; bir toplum, ihanet, isyan, inkâr ve kendini kabullenme hikâyesi olarak anlatılıyor. İrlandaca çekilen ilk korku filmi olan Derinden Gelen de bu bölümde yer alıyor ancak Aislinn Clarke’ın bu yeni filmi için cinsellik/şiddet içeren sahnelerin bazı izleyicileri rahatsız edebileceği uyarısının yapıldığını ekleyelim. Son yıllarda taviz vermeyen duruşu ve sözünü sakınmamasıyla dikkat çeken genç kadın yönetmenimiz Ceylan Özgün Özçelik imzalı Hiçbir Şey Normal Değil ve Lucile Hadzihalilovic’in 75. Uluslararası Berlin Film Festivali’nde tüm dikkatleri üzerine çekerek Outstanding Artistic Contribution kategorisinde Gümüş Ayı kazanan son filmi The Ice Tower da kesinlikle görülmeye değer. Bu bölümde ayrıca Xoftex, Feryat, Plastik Tabancalar ve Bay K filmleri de seyirciye göz kırpıyor.
Henüz Bilgi Üniversitesi’nde sinema bölümü öğrencisiyken sinema kulübünün gösterimlerini organize ettiği dönemde bile hazırladığı özel seçkiler ile dikkatleri üzerine çeken ardından Fol Sinema’yı kuran ve gösterimlerine oradan devam eden genç yönetmen Burak Çevik tarafından hazırlanan “Heyula” bölümü ayrıca dikkate değer. Sinemanın yeni olanaklarını deneyen filmler olarak tanımlanan bu seçkinin özel filmleri ise Montreal Nouveau Cinema Festivali’nde büyük ödülü alan Sofia Bohdanowicz imzalı Cenaze İçin Müzik, Ölü Elmastaki Yansıma, Merhamet, Kontinental ’25, Mary’nin Bilmedikleri, Yabancı ve Gelgitler İçinde.
ALTIN LALE YARIŞMASI / GOLDEN TULIP COMPETITION (15)
KISA FİLM YARIŞMASI / SHORT FILM COMPETITION (12)
YENİ BAKIŞLAR / NEW VISIONS (11)
N KOLAY GALALARI / N KOLAY GALAS
DEVRİÂLEM / AROUND THE WORLD
GENÇ USTALAR / YOUNG MASTERS
BELGESEL KUŞAĞI / DOCUMENTARY TIME
DÜNDEN BUGÜNE TÜRK KLASİKLERİ / TURKISH CLASSICS REVISITED
Dag Johan Haugerud
Ayhan Ergürsel