“Jamming”in tam olarak ne anlama geldiğini merak ettiniz mi? İşte Bob Marley’in aynı adlı şarkısına da ilham veren, “Jamming”in kısa bir açıklaması ve müzik tarihinin en iyi “Jamming” grupları…
“Jam” kelime anlamıyla birkaç müzisyenin teklifsizce bir araya gelip, doğaçlama olarak müzik yapmasına deniyor. Müzisyenler genellikle deneysel bir şekilde çalıyor, sahnede anı yakalıyor ve o anın ruhuna göre yeni bir şeyler üretiyorlar. Bu isim, 20. yüzyılın başlarında caz müzisyenlerinin bir araya gelip doğaçlama müzik yapmalarından esinlenilerek kullanılıyor. “Jam session” da kapsamlı bir hazırlık olmadan, prova almadan, müzisyenlerin belirli düzenlemeleri kullanmadan kendilerini akışa bırakmaları olarak tanımlanabilir. İşte bu doğaçlama kayıt oturumları, birer “jam session”dır. Peki dünyada en iyi “jamming” yapan gruplar hangileri derseniz, aramıza katılın…
The Grateful Dead
Dünyaca ünlü müzik dergisi Rolling Stone’a göre gelmiş geçmiş en iyi jamming grubu The Grateful Dead. Ekip, 1965 yılında Palo Alto, Kaliforniya’da kuruldu. Çoğu rock grubunun 25 dakika boyunca prova yaptığı konserlerde The Grateful Dead, hiç prova yapmadan yaklaşık 2 saat boyunca konser verebiliyordu. Grup öyle popülerdi ki, Suudi Arabistan Kralı Faysal bin Abdülaziz bile grubun hayranıydı! Öyle ki, 1975 yılında stüdyoda albüm kaydındalarken, Kral Faysal’ın ölüm haberini aldılar. Grubun söz yazarı Robert Hunter ona olan saygısını belirtmek için “Blues For Allah” adlı bir parça besteledi ve albümün adı da aynı parça oldu. Saykedelik rock grubu Grateful Dead’in gitaristi ve vokalisti Jerry Garcia 1995’te yaşama veda etmesine rağmen, grubun bu konudaki liderliği tartışma götürmez.
Dave Matthews Band
Dave Matthews Band, geleneksel jam gruplarının biraz dışında konumlanıyor. Zira MTV’de çok çaldılar ve 90’larda genç kızlar tarafından büyük bir hayranlıkla takip edildiler. Pek çok insan konserlerinde “Crash” ve “The Space Between” gibi şarkıları duymak için can atıyor. Yani pek de doğaçlama gözetmiyor, DMB izleyicisi… Fakat Dave Matthews Band, her gösterinin benzersiz olmasını istiyor. Bu yüzden grup aynı şarkıları her gece farklı şekilde çalmaya çalışıyor. Bu yüzden de çok çalışıyorlar ve jamming konusunda usta oldular. Son 20 yılda konserlerinden büyük gelir elde ettiklerini de not düşelim.
U2
2010 yılında İstanbul’da da seyretme şansı bulduğumuz İrlandalı efsane grup U2 da en iyi jamming yapan ekiplerden biri. 30 yılı aşkın müzik kariyerlerinde, 145 milyonun üzerinde albüm satışıyla dünyanın birçok yerinde sadık bir dinleyici kitlesine sahip İrlandalı topluluk, 22 ödül ile en çok Grammy alan topluluk rekorunu da elinde bulunduruyor. U2’nun 1984 yılında yayınladığı The Unforgettable Fire albümünde yer alan “Bad” şarkısı da aslında böyle bir doğaçlama anında ortaya çıkmış. David Howell Evans, nam-ı diğer The Edge; “Bad”in gitar riff’lerini İrlanda, County Meath’deki Slane Kalesi’nde bir jam session esnasında ortaya çıkarmış. U2’nun 1985’te Live Aid performansında “Bad”in 12 dakika süren jamming’i de asla unutulmayan anlardan biri.
The Cranberries
Dünyaca ünlü İrlandalı topluluk Cranberries de konserlerinde en iyi jamming yapan ekiplerden biriydi, ancak onları listemize konuk etme sebebimiz ayrı. Cranberries’i dünya çapında büyük bir rock grubu haline getiren şarkıları 1994 yılında yayınladıkları No Need to Argue albümlerinde yer alan “Zombie” oldu şüphesiz. Cranberries’in “Zombie”yle elde ettiği büyük başarı pek çok ülkede ve Billboard listelerinde de açıkça görüldü. “Zombie” ile Cranberries günümüzde YouTube’da milyar barajını aşan ilk İrlandalı grup oldu. Bu şarkı, pek çok grubun sahnede jamming yaparken en çok coverladığı şarkılardan biri. Yakın zamanda Miley Cyrus’un da “Zombie”yi coverladığını hatırlatalım. Ve, Cranberries’in eşsiz vokali, 2018 yılında aramızdan ayrılan Dolores O’Riordan’ı özlemle analım.
The Allman Brothers
Allman Brothers Duane ve Gregg kardeşler tarafından 1969 yılında kurulan bir blues, caz ve country grubu. Ekibin konserlerindeki tüm ana fikirleri ise enstrümantal müzik ve jam sessions üzerine kurulu. Grubun lideri Duane 1971 yılında bir trafik kazasında hayatını kaybetti. Ancak grup 43 yıl daha devam etti. “Whipping Post” ve “Mountain Jam” gibi şarkıların doğaçlama versiyonları eleştirmenler tarafından ayakta alkışlandı. Her yıl binlerce izleyici, The Allman Brothers’ın jam session’larını izlemek için konserlere akın etti. Grubun diğer üyesi Gregg Allman da 2017 yılında yaşama veda etti.
Phish
Pek çok müzik eleştirmeni, Phish için şöyle diyor: “Sözlükteki jam grubu tanımının karşılığı bu grup”. ABD’li progresif rock grubu Phish, müzikal emprovizasyonları ve sınırsız jamming yetenekleriyle pek çok rakibinden ayrılıyor. Öyle ki, grubun sadece kendilerinin çaldıkları 3 günlük bir festivalleri bile var! Phish fanları yani “Phan”lar, eski kayıtları dinliyor ve ekibin muhtemel konserleri hakkında kulis yapmaya bayılıyor. Grup; funk, rock, country, caz, blues ve pop esintili şarkılarıyla ve özellikle 90’larda çıktıkları turnelerle “jam grupları” kategorisinin tartışmasız en iyi toplulukları arasında gösteriliyorlar.
Peki yerli “jamming” yapan gruplarımız yok mu? Elbette var! Müzik, sohbet ve eğlence yeniden bu civarlarda. Jam Session, bu sene mekanlar arası yolculuk konseptiyle, The Irish Spirit YouTube hesabında. Programın tamamını öğrenmek için The Irish Spirit Instagram hesabını takip edebilirsin. Aramıza katıl. Ruhunu dinle!
Kaynaklar: Rolling Stone, Wikipedia
