Son zamanlarda trend haline gelen yeni TikTok filtresi Teenage Look, kullanıcılara hoş bir video efektinden fazlasını ifade ediyor. Peki niye bölünmüş bir ekranda şimdiki hallerinin üstünde gençlikleri gösteren filtre insanları bu kadar etkiliyor?
Eylül BOMBACI
TikTok sadece içerikleriyle değil, içindeki farklı birçok elementiyle birlikte gündeme düşüp popüler olmayı başarıyor. Yüzlerimiz, sosyal medyada fiziksel kendimizi ifade edişimizin tüm yükünü sırtında taşırken ön kameralar ve selfie’lerle başlayan bu serüven zoom toplantılarıyla, yüz filtreleriyle devam etti. Şunu diyebiliriz, hangisi daha sahi? Hissettiklerimiz mi, suratımız mı, yoksa bolca vakit geçirdiğimiz sosyal platformlarda kendimizi filtrelerle dışa vuruşumuz mu? TikTok’ta filtrelerin bu kadar popüler olmasının sebebi de muhtemelen bu. Kendimizi sadece suratımızın olduğu gibi değil tamamen kendi hissettiğimiz gibi gösterebilmek. Bu bir estetik ameliyattan çok daha hızlı, aynaya bakıldığında ise beklenmedik sonuçlar doğurabiliyor. TikTok bu sefer de başka bir filtreyle toplumu ikiye ayırdı. Her zamanki gibi seven de var sevmeyen de.
@dorianbeach #aging #teenagefilter #imisswhoiwas #genx #lgbtq #fyp #over50 #wlw #facedismorphia #traumasurvivor #survivor #cptsd #dv #sa #recovery #comeback ♬ Time After Time – Cyndi Lauper
Bahsettiğimiz filtre Teenage Look filtresi. Bu filtre yüzü pürüzsüzleştirirken yanakları yuvarlak, dudakları pembe yaparak sanki 10’lu yaşlara geri dönülmüş bir etki bırakıyor. Yeni teknolojiler, yüz filtreleri, yüz tanıma kilitleri, deepfakeler… Her geçen gün bu listeye yeni şeyler katılırken suratımızla olan ilişkimiz de değişmeye başlıyor. Teenage Look filtresindeyse algılar epeyce bir karıştı. Mevlana “Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol” demiş. Bunu derken yüz filtreleri yoktu elbette ama belki dediği şeye ulaşmakta bir küçük yardımcıdır yüz filtreleri de. Sonuçta biz aynadaki biz miyiz yoksa hissettiğimiz gibi biri miyiz? Teenage Look kimilerine göre aradaki boşluğu kapatan bir filtreyken kimilerine göreyse gerçekliği aldatıcı tehlikeli mi tehlikeli bir teknoloji.
Bu filtre tüm kırışıklıkları, yaşlı durabilecek tüm yapıları surattan yapay zeka ile siliyor. Yani geçmişteki filtrelerden biraz daha farklı bir yapısı var, çok daha yeni ve gelişmiş. Çünkü geçmiş filtreler gibi bir taslak surat üzerinden efektlenmek yerine aslında tüm kişisel yüz hatlarına cevaben yapay zekayla özel bir filtre geliştiriyor. Kimilerinin gençliklerini gördüğü bu filtre kullananların bir kısmını ağlatırken kimilerini ise mutlu ediyor, kendi gençliklerine şöyle bir selam çakıyorlar. Kimileri için ise üzücü bir süreç yıllar sonra aradaki farklı altlı üstlü görebilmek. Vücut özgüveni influencerı Danae Mercer Ricci bunun ne kadar tehlikeli ve endişelendirici olduğunu vurguluyor yüz filtresini kullanırken. Çünkü filtre o kadar gerçekçi ki neyin “gerçek” neyin “sahte” olduğunu ayırt etmek çok da mümkün değilken bunun gibi başka video efektlerini çıkacağını da belirtiyor. Tabii ki de bu çok daha büyük sorunlara yol açabilir ya da bir eğlence olarak da kalabilir gayet tabii… Bunun başka bir yönü de vücudumuzla olan ilişkimize açacağı ikilikler: “Ben hangisiyim? Kendi vücudumla barışır mıyım, yoksa küser miyim, halimden memnunken olmam gerekeni başka türlü düşünür müyüm?” Öte yandan bu filtrenin baştan dendiği gibi bir “ergen filtresi” olmadığını da belirtenler var. Yüzü bir nevi kaymak gibi yapan bu filtreyi gören kimileri de “sivilcelerim nerede, küçük alnım, koca yanaklarım?” diye soruyor.Bir ergenden daha çok bir çocuk suratı anlayacağınız. Ki bu kimilerine göre çok daha endişelendirici.
@mandertok Seriously, they are making the “now” look worse to make it more dramatic, right? Right?! #teenagefilter #foreveryoung ♬ Forever Young – Alphaville
Fakat tüm bu “sahte” olduğu iddia edilen ergen suratını kullanan “yaşlı” bireyler, hissettikleri suratı aynaya baktıklarında değil, bu filtrelerde görüyorlar. Mandertok isimli bir TikTok kullanıcısı “Eğer gençseniz ve neden biz yaşlı insanların bunun hakkında çıldırdığını merak ediyorsanız, çünkü bundan 20-30 yıl sonrasında siz de zihninizde hala şu an olduğunuz gibi göründüğünüzü zannedeceksiniz. Sonrasında bir filtre çıkacak ve aslında “böyle” (yaşlandıktan sonra) göründüğünüzü fark edeceksiniz” diyerek yaş ilerlese bile kendilerini hala 15-20’lerinde gördüklerini ifade ediyorlar. Uzun zamandır görmedikleri o suratı görenler onu nasıl özlediklerini ifade ederken bir kullanıcı “bu filtre sonunda genç halimle konuşmamı sağladı” diye ekliyor. Çocukluk travmalarını atlatırken büyüyenler bu şekilde hayatlarında kaç yılı böyle atlattıklarını fark ediyor. Yani aslında burada atlatan şey birkaç kırışıklığın silinivermesi değil, yaşanmamış gençliklere, hazır gençken yapılamamışlara ve yetişkinken verilmesi gereken o sert kararlara bir ağıt olarak kendini gösteriyor.
Daha önce de söylediğim gibi, bu ne filtrelerin ne yapay zekanın ne de sosyal medyanın sonuncusu olacak. Her gün yenisi gelen filtreler kimisini ağlatırken kimisini sevindirecek. Fakat yaşa, yaşlanana ve yaşlanmışa olan bu ayrımı bu filtreleri bu kadar kıymetli bulurken bir düşünmek gerekir. Genç kalmak, bu filtrede iki kırışıklıktan fazlasını ifade ediyor belli ki. Biraz nostalji biraz hüzün, biraz da özlem. Fakat üç beş kırışıklıkla yaş almak ve yeni şeyler tatmak da fena olmaz herhalde. Julia Fox’un da dediği gibi “yaşlanmak şimdi moda”, en azından öyle olsa keşke diyorum, sağlıkla…