Popüler müzik tarihi boyunca türlerinden bağımsız olmak üzere, birbirini olması gerekenden biraz fazla andıran şarkıları dinlemiş ve aralarındaki benzerlikleri muhtemelen fark etmişsinizdir. Gelin, müzik tarihinin en ünlü “çalıntı” şarkılarını bir kez daha dinleyelim.
Kimisi bilinçdışı bir esinlenmeyle, kimisi doğrudan ilham kaynağı formunda alarak, kimisiyse davalık olan şarkılar bugünkü konumuz. Çalıntı ibaresi tabii ki tahmin edebileceğiniz gibi öncelikle izinsiz kullanımı, sonra da üzerlerine yapışan yaftayı ifade ediyor. Gerçek bir intihal görülen durumlardaysa zaten eser haklarını koruyan yasaların devreye girip hak sahibi için adaletin sağlandığı ünlü örneklerden bahsediyoruz. Yine de bu yazının içeriğini düzenlerken “çalıntı” versiyonların neredeyse orijinalinden daha büyük bir üne kavuştuğu garip örnekleri derlemeye çalıştık.
‘Bitter Sweet Symphony’ – The Verve
1990’lı yılların en meşhur britpop hit’lerinden ‘Bitter Sweet Symphony’ her ne kadar The Verve’ü tüm dünyaya tanıtmış olsa da mahkeme salonlarına düşmüştü. Şarkının tamamında çalan ve ana melodiyi oluşturan yaylı kısımlar, yasal sürecin vardığı kararın da söylediği gibi aslında tamamen “çalıntıydı”. The Rolling Stones’un erken dönem hit’lerinden ‘The Last Time’ için yapılmış orkestral yorumdaki yaylılar neredeyse bir sample gibi alınıp izinsiz kullanılmıştı.The Andrew Oldham Orchestra’nın “The Rolling Stones Songbook” isimli enstrümantal cover albümünde yer alan versiyon The Verve’ü şarkının yazar künyesine Mick Jagger ve Keith Richards’ı eklemek zorunda bırakmıştı.
‘Blurred Lines’ – Robin Thicke & Pharrell Williams
Robin Thicke’nin 2010’lu yıllar boyunca her yerde çalan ve açıkçası artık çalmasın istediğimiz büyük hit’i ‘Blurred Lines’ da bu çalıntı şarkılardan biriydi. Şarkıdan nefret eden müzikseverler için müjdeli bir haber diyebilir miyiz? Neyse ki Thicke’nin şarkısı, Marvin Gaye’in ailesi tarafından sanatçının tüm telif haklarına sahip olduğu kendi bestesi ‘Got to Give It Up’ özelinde hırsızlıkla suçlandı ve yüreklere bir nebze su serpildi. Federal mahkeme, Thicke ve Pharrell Williams’ın sorumlu bulunduğu intihal sonucunda şarkının yaratıcı künyesine Marvin Gaye’in adının eklenmesine karar verdi.
‘Feels Like We Only Go Backwards’ – Tame Impala
Bir de tesadüf kurbanı bir intihal örneğinden bahsedelim. Kevin Parker’ın Tame Impala’yı üne kavuşturan hit şarkısı ‘Feels Like We Only Go Backwards’ 2014 yılında Şili merkezli bir müzik sitesi olan Rata tarafından hırsızlıkla suçlandı. Sitede yayınlanan makalenin iddiasına göre meşhur Tame Impala şarkısı, Arjantinli çocuk pop yıldızı Pablo Ruiz tarafından 1989 yılında yayınlanmış ‘Oceano’ ile büyük benzerlikler gösteriyordu. Haber yayılıp tüm dünyada duyulunca Rata, intihal benzetmesinin yalnızca bir şaka olduğunu açıklamak durumunda kalmıştı. Ancak Pablo Ruiz bu fırsatı kaçırmamak adına çoktan hukuki danışmanlık almıştı bile. Kevin Parker’ın duruma cevabıysa tabii ki “Bu bir şaka, değil mi?” şeklinde olmuştu. Neyse ki bu konu yalnızca bir benzerlik olarak kalıp mahkemelere kadar gitmemişti.
‘Whole Lotta Love’ – Led Zeppelin
Popüler müzik tarihinin bu konuyla en çok muhattap olmuş gruplarından biri Led Zeppelin. Efsane grubun neredeyse tüm diskografisinin bir benzerini 20. yüzyılın başlarında Amerikan siyah kültürün müziğinde bulmak mümkün. Bu yazıya bir örnek seçmek gerekiyordu ancak eğer ilginizi çektiyse siz diğer intihal suçlamalı Zeppelin şarkılarını da aratıp dinleyebilirsiniz. Fakat ‘Whole Lotta Love’ bunların içindeki en aşikar ve saklanmaya dahi gerek duymamış şarkılardan biri. Söz konusu orijinal eserse Willie Dixon’ın Muddy Waters için yazdığı ‘You Need Love’… Genelde bu yazıda da gördüğünüz gibi şarkıların en azından sözleri intihalin dışında bırakılırken ‘Whole Lotta Love’da bu kural dahi ihlal edilmiş. Konu üzerine dava süreci başlayınca Robert Plant’in de kabul etmek durumunda kaldığı bu aleni intihal tarafların karşılıklı anlaşması sonucu tatlılıkla çözülmüştü.
‘Another One Bites the Dust’ – Queen
Hepimizin melodisini bildiği ve en beklenmedik anlarda kafamızda dönmeye başlayan o meşhur hit’lerden biri ‘Another One Bites the Dust’ da başka eserlerden fazlasıyla etkilenmiş bir şarkı. Belki bir çoğunuzun halihazırda haberdar olduğu gibi 1970’lerin efsane disko funk grubu Chic’in tüm zamanların en iyi şarkıları listelerinde de yer ‘Good Times’ı Queen’in 1980 tarihli hit teklisi için epey bir esin kaynağı olmuş. Şarkının en ayırt edici parçası ve yıldızı olan bas gitar motifi, Chic’inkiyle neredeyse tamamen aynı. ‘Good Times’ı 1979 yılında doğrudan sample olarak kullanıp apayrı bir klasiğe dönüştüren ve geniş dinleyiciye ulaşmış ilk hip hop şarkısı olarak kabul edilen The Sugarhill Gang’in ‘Rapper’s Delight’ını da burada anmış olalım.