Türkçe’de kendisine “Arkadaş arama uygulaması” (flört uygulamaları) denen dating app’ler oldukça uzun bir zamandır birçok kişinin, özellikle genç ve bekar nüfusun hayatında…
Eylül BOMBACI
Tabii hayatında derken bir var bir yok, tamamen ilişki durumuna bağlı. Bu arkadaş arama app’leri, -biz diyelim flörtleşme uygulamaları- fiziksel sosyal ortamlarda aranan aşka veya genel olarak flörte hızlı bir alternatif olarak karşımıza çıkıyor. Gitgide alternatifleriyle dallanıp budaklanan bu appler flört kültüründe önemli bir etki sahibi mi, buralardan beklentilerimiz ne olmalı veya çıkma teklifi geri gelsin mi? Bu soruların hepsini uygulamayı kullanmış veya bazı sebeplerden tercih etmeyen genç yetişkinlere sorduk.
Öncelikle kullanılan uygulamalar çok farklılık gösteriyor. Kimi zaman birkaç app birden kullanılırken birçok kişi için Bumble en ön planda oluyor. Fakat Türkiye geneline bakacak olursak Tinder tüm uygulamalar içerisinde birinci sırada.
“Bumble ve okcupid’i aynı anda kullandım. Okcupid’in en iyisi olduğunu düşünüyorum. Çünkü arayış ve kendini ifade etme konusunda en temizi, cinsiyet ve yönelim kimliği açısından da çok çeşitli. Bunun dışında da çok çeşitli ve bilgilendirici sorular var okcupid’de. Daha kişiyi tanımaya yönelik; politik, kimlik ve yönelim seçeneklerinin fazla olması, aynı zamanda sohbet açmaya da yardımcı oluyor”. -N, 26, Pazarlamacı
Gerçek hayat vs. sanal hayat
İnternetin dışarıdaki sosyal ortamlarla verdiği savaş, telefon bağımlılığı ve aralarında kurulan “hayat telefonda yaşanmaz” söylemi aşka da yansıyor tabii ki. Bir firmada Marka İletişim E. ise flörtleşme uygulamalarını biraz da bu sebepten dolayı kullanmıyor. Biz de internet ve fiziksel tanışmaların arasındaki bu farkın ne kadar hissedildiğini sorduk.
“Uygulamalar çok daha açık ve amacına yönelik ve flört kültürünü %100 etkiliyor. Genel olarak insanlar daha önce söylemekten çekinilebilecek veya yanlış karşılanacak şekillerde konuşulmasını normalleştirdi bu app’lerin etkisiyle. Örneğin aynı anda çok kişiyi sağa kaydırıp hepsiyle konuşmak günlük hayata yansıdı bence” – D, 25, mühendis
“Eşleştiğim insanların bir kısmı aslında aynı ortamlarda bulunduğumuz/bulunabileceğimiz insanlardı. Şu anki partnerimle aynı 8 Mart’a gitmişiz aynı ortamda bulunmuşuz mesela.” – N, 26, Pazarlamacı
Kişilerin ilk izlenimi (gerçi fiziksel alanda da ne olacaktı ki) görsellerle oluşturmasıyla ve bir anda kişilerin karşısına çok fazla kişiyi aynı anda çıkarmasıyla ünlü uygulamalar. Tabii ki de ‘Elini sallasan 50si’ lafı öylesine çıkmamış. Ama gerçekten de fiziksel sosyal ortamlar için bunu söylemek, bu uygulamalar için söylemek kadar kolay mı? Hatta daha ötesi, uygulamalarda karşımıza çıkan birçok opsiyon gerçekten seçenek mi yoksa bir görsel illüzyon mu? Ayrıca görsel illüzyonlar yine başka bir seviyeye ulaşıyor, hatta başka biri gibi davranmaya kadar çıkabiliyormuş.
“Ben orada daha günübirlik ilişkiler yaşamaya hevesli insanlar olacağını düşündüm ve kendime uygun bulmadım. Aynı zamanda sanal dünyanın verdiği güçle insanlar kendilerini olduğundan çok farklı tanıtıp yalanlar söylemeye çok daha müsait olabiliyorlar. Instagram’dan flörtlerim oldu, orada en azından çevren ekli olduğu için yalan söyleme ihtimali bana daha düşük geliyor.” – E, 26, Marka İletişim
“Bumble kullandığım tek uygulama, güzel bir uygulama fakat uygulamadan bağımsız insanları sonradan tanıyorsun ve ne olacakları belli olmuyor…Normalde olsa insanları biraz da olsa tanıyorsun veya ortak tanıdığın insanlar aracılığıyla tanışıyorsun o yüzden farklı bir insana dönüşme olasılıkları daha az. Uygulama da bu sebeple insanlara güvenimi kırdı ve bir tık paranoyak oldum”. – S, 20, mühendislik öğrencisi
“Uygulamaların flört kültürüne etkisi: Sen ve karşındaki insanlar, karşılıklı olarak iki tarafta hızlıca sağa sola kaydırıyor. Profilde yazan bilgiler 5. Planda kalıyor. İlk kaydırma faktörü görsel çünkü herkes detaylıca profili incelemiyor. Sen de aynı şekillerde kaydırılıyorsun ve kişinin hem kendi beden algısı, görüşünü etkiliyor hem de başkalarını algılayışı”. – N, 26, Pazarlama sektörü
Hızlı ve flörtlü
Bir yandan da bu bahsedilenler hızlı yaşanan bir flört hayatı ve aynı diğer uygulamalar gibi ikramiye motoru gibi kullanıcıları sürekli sayfayı yenilemeye itiyor.
“Uygulamalar çok bağımlılık yapıcı, bir nevi dopamin salgılatıyor. Ve bunların amacı herkes sevgili olsun değil bir yandan da amacı bu ‘ne kadar çok kullanmaya devam edersek onların karı’ diye düşünmekten geliyor… Sadece sürekli kaydırmak da değil fakat sürekli başka kişilerle aynı anda konuşmak oldukça yıpratıcı. Bu durum da kişileri flörtten yabancılaştırıyor.” – N, 26, Pazarlamacı
“Flört kültürünü uygulamaların mahvettiğini düşünüyorum. Her şey çok daha kolay çok daha ulaşılabilir oldu. İnsanlar da hayal ettikleri karakterleri sanal dünyada yaşayabilirken gerçek ilişkilere romantizme ve emeğe ayrılan zaman çok daha düştü.” -E, 26, Marka İletişim
Ama bir yandan da bu uygulamalar gerek heteroseksüel, gerek kuir ilişkiler için faydalı bir rol oynuyor. Özellikle üniversite hayatından sonra zorlaşan sosyallik ve daralan sosyalleşme alanlarından bahsediyor N.
“Genel olarak ikili ilişkilerde güven kavramı ve derinlik azaldı, çok ciddi azaldığı için insanlar da farkında ve beklentisi de düşük, bu durumu kabullenmiş veya olan şeylere şaşırmıyor hale geldi. Ama uygulamadan tanışıp da 1 yıldan uzun süredir sevgilisi olan 2 arkadaşım evlenen 1 tanıdığım var. Yani mümkün ama sadece çok zor.” -D, 25, Mühendis
Çıkma teklifi geri gelecek mi?
Son olarak o çok önemli ve tartışmalı soruyu soruyoruz. Çıkma teklifi geri gelsin mi? Fakat gençlerin bu konudaki fikirleri de farklılaşıyor.
“Çıkma teklifi geri gelsin çünkü artık flört işi çok duygusal sömürü gaslighting ve gatekeeping’e gidiyor. Çünkü önceden adını koymak “cringe” olarak görünürdü ama bu en temel istek. Özellikle kadın kimlikli kişilere duygusal baskı yapılıyor. Ama insan oyalamak bu.” – N, 26, Pazarlamacı
“Hayır, çünkü artık bir insanı tanımak için zaten birden fazla kez çıkıp daha sonrasında bir değerlendirme yapmak mümkün olabiliyor yani eskisi gibi çıkma teklif etti bir kere buluştum ve ilişkiye dönüştü gibi durumları çok yaşamıyoruz. Herkes özellikle aynı anda birden fazla kişiyle görüştüğü için bir seçenek halinde kimsenin tek seçeneği yok o yüzden bu teklif anlamını bitirmiş durumda.” – E, 26, Marka İletişim
Flört uygulamalarına yaklaşımlar çok farklı taraflarda da olabilse de onlar ister istemez birçoğumuzun hayatında. Özellikle pandemi beraberinde gelen dijital sosyalliğin bir kalıntısıyken bir yandan da kişilere kendi bulundukları alan dışında alternatif sunuyor. Aşkı bulan her yerde buluyor, ister sokakta ister uygulamalarda. Maksat yüzler gülsün.