Uzun uzun albüm dinlemeye bayılıyorsanız, her şarkının ayrı bir değeri olduğunu da bilirsiniz. Bugün artık dijital platformlar sebebiyle albümlerin A / B yüzü gibi farklılıklar kalmamış olsa da kaset ya da plak olarak basılan fiziksel albümler hâlâ bu alışkanlığımızı sürdürmemizi sağlıyor. Peki aslında albümlerin B-side’ında yer almasına rağmen çok popüler olmuş şarkılar hangileri, bir hatırlayalım mı?
Batıkan BAKSI / [email protected]
Etrafımızın dijital platformlar tarafından sarıldığı bu zaman diliminde ben hâlâ fiziksel albümlerden çok daha fazla keyif alıyorum. Zaten 90’lar neslinden biri olarak kaset ve aynı zamanda CD döneminin içine doğduğumdan bu kültüre de pek aşinayım. Çocukken de oyuncaklarla oynamak yerine, evde müzik setinin önünde oturup kasetleri kurcalar müzik setine takıp çıkararak hem müzik dinleyip hem de bugün bile aklımda kalan keşifler yapardım. Arif Susam’dan Stevie Ray Vaughan’a uzanan karışık bir müzikal yelpazeye sahip olmamın sebebi de bundandır bence. Neyse, dediğim gibi kaset ve plak kültürüne çok daha yakın olduğum için single şarkılardansa tam albüm dinlemeyi hâlâ çok seviyorum. Bir albümü başından sonuna bitirmek ve aslında ana akımda yer verilmeyecek şarkıları da keşfetmek beni heyecanlandırıyor. Zaten hit şarkıları her yerde duyduğumuz için diğer şarkıların keşfi bana kalmış oluyor.
Özellikle kaset ve plak dinleyicilerinin yakından bildiği A / B yüzü mevzuları da burada devreye giren bir konu elbette. Müzik prodüksiyonunun ve endüstrinin en bilinen kurallarından biri; hit şarkıların A yüzüne eklenmesi, çok fazla iş yapmayacağı düşünülen şarkılarınsa B yüzüne konulması. Ama öyle şarkılar var ki bir sürpriz yapılarak B yüzüne konuluyor ve bu bazen bilinçli bazense farkında olmadan o şarkıların hit olmasına sebep oluyor. İşte B-Side dediğimiz konu da tam olarak bu. Bazen şarkıların tam halinin bile konulmadığı, demo sayılabilecek parçaların olduğu B-Side, dinleyiciler arasında da bir turnusol görevi görüyor. Hele ki sabırsız bir dinleyiciyseniz albümün B yüzünü dinlemeyip, A yüzündeki hit şarkılarla vakit geçirebiliyorsunuz. Tabii bu sadece öylesine yapılmış şarkılar değil, konser kaydı gibi bonus track’lerle de karşımıza çıkabiliyor. Hatta The Smiths ya da Oasis gibi bazı gruplar var ki hit olacak şarkılarını B-Side’a koymasıyla meşhur. Bugünün müzik endüstrisinde her şey dijitale yönelik yapıldığı için B-Side mevzuları çok fazla tartışılmasa da biz bugün albümün arka yüzündeki “o şarkı”lara hızlı bir bakış atacağız!
‘Sözlerimi Geri Alamam’ – Bulutsuzluk Özlemi (1989)
Size “Bulutsuzluk Özlemi’nin aklına gelen ilk şarkısını söyle” desem yüksek ihtimalle ‘Sözlerimi Geri Alamam’ diyeceksinizdir. Grupla özdeşleşmiş ve bu yıl 35 yılı geride bırakmış şarkı, B-Side mevzusunun gerçek anlamda hakkını veren bir parça. Bulutsuzluk Özlemi’nin 1989 yılında çıkardığı “Acil Demokrasi / Uçtu Uçtu” albümünün B yüzünün son şarkısı olan ‘Sözlerimi Geri Alamam’, grubun en sevilen ve hiçbir zaman konserlerde pas geçilmeyen şarkısı. Rock dinlemeyen insanların bile bayılarak dinlediği ve sayısız cover’ı yapılan parçanın bulunduğu B yüzünde albüme adını veren ‘Uçtu Uçtu’, ‘Şili’ye Özgürlük’, ‘Acil Demokrasi’ gibi hit şarkılar da yer alıyordu.
‘Champagne Supernova’ – Oasis (1995)
Yazının başında B-Side’a hit olacak şarkılarını yerleştirmesiyle meşhur gruplardan birinin Oasis olduğundan bahsetmiştim. Grubun 1995 çıkışlı kült albümü “(What’s The Story) Morning Glory”nin A yüzündeki ‘Wonderwall’ ve ‘Don’t Look Back in Anger’i saymazsak hit olmuş diğer 4 şarkının B yüzünde olduğuna rastlayabiliyoruz. ‘Champagne Supernova’, albümün son şarkısı olmasına rağmen Oasis’in en rağbet gören şarkılarından biri ve Spotify’da 380 milyonluk bir dinlenme sayısı var. Ayrıca B yüzünde bu şarkıyı; ‘Some Might Say’, ‘She’s Electric’, ‘Morning Glory’ takip ediyor.
‘Madem’ – Dolu Kadehi Ters Tut (2019)
Aslında fiziksel kopyası olmayan bir albümü bu listeye alma konusunda biraz çelişkiliydim ama bence DKTT’nin bu şarkısının hikayesini anlatmak gerekirdi. Grubun 2019 yılında çıkardığı “Karanlık” albümünün son şarkısı olan ‘Madem’, Dolu Kadehi Ters Tut’un diskografisinde ayrıksı bir taşıyor ve aslında topluluğun sound’una da çok yakın bir şarkı değil. Hatta öyle ki şarkı için “çok sert oldu, biz de bunu albümün sonuna koyduk, hatta yayınlama konusunda da büyük ikilem yaşadık” gibi de bir düşünceleri varmış. Ancak şarkı albümün sonunda olmasına rağmen o kadar tutuldu ki konserlerde de en çok coşturan parçalardan biri oldu. Kasım ayında yayınlanmaya başlayan “Dedim Olabilir” belgeseline de adını veren şarkının hikayesi için aynı belgeseli izlemenizi de öneririm.
‘You Can’t Always Get What You Want’ – The Rolling Stones (1969)
Eğer şarkılarınıza ve dinleyici kitlenize güveniyorsanız, en hit şarkınızı albümün sonuna koymaktan da çekinmezsiniz. Tıpkı The Rolling Stones’un yaptığı gibi. Grubun 1969 yılında çıkardığı “Let It Bleed” albümü iki tane büyük hit barındırıyordu ve bu şarkılar albümün A yüzünün ilk şarkısı ve B yüzünün son şarkısı olarak yerini almıştı. The Rolling Stones deyince akla gelen ilk şarkılardan biri olan ‘Gimme Shelter’i B yüzünde takip eden ‘You Can’t Always Get What You Want’, albümü sonuna kadar dinleyenlerin en keyif aldığı ve üstünden 55 yıl geçmesine rağmen hâlâ bayıla bayıla dinlediği B-side şarkılarından biri.
‘Güllerin İçinden’ – Mazhar Fuat Özkan (1984)
MFÖ’nün diskografisinde belli başlı, olmazsa olmaz şarkılar var. Topluluğun bazı şarkıları çok sevilirken, bazılarına da hiç kulak verilmemiş olsa da grubun “masterpiece”i olduğuna neredeyse tüm Türkiye’nin hemfikir olduğu şarkısı şüphesiz ki ‘Güllerin İçinden’. Mazhar Fuat Özkan’ın 1984 yılında çıkardığı ilk albümü “Ele Güne Karşı Yapayalnız”, grubun hit şarkılarını bir arada bulundurmasının yanı sıra B yüzüyle de dinleyicilerin yüzünü güldüren bir albüm. Albüme ismini veren ‘Ele Güne Karşı’yla açılan A yüzü; ‘Deli Deli’, ‘Yalnızlık Ömür Boyu’ gibi şarkıları barındırsa da B yüzünde ‘Bodrum’, ‘Bu Sabah Yağmur Var İstanbul’da’ ve ‘Güllerin İçinden’ ile bir müzik şöleni sunuyor ki ‘Güllerin İçinden’ albümün kapanış şarkısı olmasına rağmen konserlerde hep bir ağızdan eşlik edilen şarkılardan biri. Hele ki albümde Erkan Oğur’un, konserlerde geçtiğimiz yıl kaybettiğimiz Özkan Uğur’un çaldığı perdesiz bas gitar solosu akıllardan çıkacak gibi değil.
‘Tornado of Souls’ – Megadeth (1990)
Thrash metalcilerin en çok ihtilafa düştüğü konulardan birinin (Metallica mı Megadeth mi büyük?) öznelerinden Megadeth, 1990 yılında çıkardığı kült albümü “Rust in Peace” ile mosh pit’lerin tozunu attırırken dinleyicisini şaşırtan bir seçime de imza atmıştı. Çoğu kişi bir albümün ismini veren şarkının ilk şarkı ya da A yüzünün ilk sıralarında olmasını bekler. Ancak Megadeth, ‘Rust in Peace… Polaris’ şarkısını B yüzünün son şarkısı yapmıştı. Tabii bu durum sadece bu albüm için de geçerli değil, 1992 yılında çıkan “Youthanasia” albümü de benzer bir durumdan muzdaripti. Yazıya konu olan şarkı ‘Tornado of Souls’ ise grubun en çok sevene sahip şarkısı olmasının yanı sıra “Rust in Peace”in B yüzünün ikinci parçası olarak karşımıza çıkmıştı.
Elbette B-Side mevzusunu tek bir yazıyla anlatmak imkansıza yakın. Ben ilk etapta akla gelen B yüzü şarkılarına bir göz atarken aşağıya da diğer önemli şarkıları bırakıyorum. Sizin dinlemeye bayıldığınız B yüzü şarkıları hangisi, bunlara göz atarken düşünmeye ne dersiniz?
- ‘Wouldn’t It Be Nice?’ – The Beach Boys (1966)
- ‘Bir Sana Bir De Bana’ – BaBa ZuLa (2005)
- ‘Have You Ever Seen The Rain?’ – Creedence Clearwater Revival (1970)
- ‘Unutmamalı’ – Tarkan (1994)
- ‘Rainbow In The Dark’ – Dio (1983)
- ‘Uyan’ – mor ve ötesi (2004)
- ‘Run To The Hills’ – Iron Maiden (1982)
- ‘Ankara’ – Vega (2005)
- ‘In The End’ – Linkin Park (2000)
- ‘Benimle Oynar Mısın?’ – Bülent Ortaçgil (1974)
- ‘Sweet Child O’ Mine’ – Guns N’ Roses (1987 – R Side)
- ‘Enjoy the Silence’ – Depeche Mode (1990)