Avrupa’nın 69 yıllık müzik yarışması Eurovision, bir kriz ile karşı karşıya gelmiş durumda. Avrupa genelindeki yayın kuruluşları ve sanatçılar, Gazze’deki insani kriz ve basın özgürlüğünün kısıtlanması ile ilgili endişelerini gerekçe göstererek Eurovision organizatörlerine Viyana’da düzenlenecek olan 70. Eurovision Şarkı Yarışması’nda İsrail’in yer almaması için baskı yapıyor.
İrlanda’nın yayın kuruluşu RTÉ; Gazze’de devam eden soykırım, her gün insanların korkunç bir şekilde can vermesi, gazetecilerin öldürülmesi ve medyaya erişim kısıtlamaları gibi durumları gerekçe göstererek İsrail’in katılması halinde Eurovision 2026’ya katılmayacağını açıklayan ilk kurum olmuştu. Eurovision‘ın finansmanını ve yayımını üstlenen kamu yayıncılarından Hollanda şirketi AVROTROS da benzer bir açıklama yaparak, ‘’İsrail Avrupa Yayın Birliği (EBU) tarafından kabul edildiği sürece katılımımız mümkün değil’’ dedi. AVROTROS ayrıca bağımsız uluslararası haberciliğinin bilinçli şekilde baskılandığını ve gazeteciler arasında çok fazla can kaybı yaşanması nedeniyle basın özgürlüğünün ciddi bir şekilde zarar gördüğünü açıkladı. Slovenya’nın RTVSLO kanalı da mevcut koşullar devam ettiği sürece yarışmaya dahil olmayacağını EBU’ya bildirdi. İzlanda yayıncısı RÚV katılımlarının belirsiz olduğunu ve EBU Genel Kurulu’nun kararını beklediklerini açıkladığı için EBU, katılım bildirimleri için son tarihi 2025 Aralık ortasına kadar uzattı.
Siyasi liderler arasında da bu çağrıya destek veren isimler var. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez ve Kültür Bakanı Ernest Urtasun, devlet yayıncısı RTVE’nin İsrail dahil edildiği takdirde yarışmadan çekilmesi gerektiğini söyledi. Sánchez, Mayıs ayındaki son yarışmadan sonra yaptığı açıklamasında da, İsrail’in gelecekteki yarışmalardan dışlanması gerektiğini belirtmişti. Bu gündem sadece müzik dünyası ile sınırlı kalmadı. Sinema dünyasından Emma Stone, Ayo Edebiri, Ava DuVernay, Olivia Colman, Yorgos Lanthimos, Riz Ahmed, Rob Delaney, Javier Bardem ve Tilda Swinton gibi Hollywood yıldızları da dahil olmak üzere 3.000’den fazla sanatçı, Filistin halkına karşı soykırım ve apartheid’e karıştığı iddia edilen İsrailli film kurumlarını boykot etme sözü veren bir metni imzaladı (Film Workers for Palestine grubu).
Eurovision direktörü Martin Green bu olaylara ilişkin yaptığı açıklamada, “Orta Doğu’daki çatışmayla ilgili kaygıları anlıyoruz” dedi. “Yayıncıların gelecek yıl Viyana’da düzenlenecek yarışmaya katılıp katılmayacaklarını bildirmeleri için Aralık ortasına kadar süreleri var” diyerek ekledi: “Her üye kendi kararını verme hakkına sahiptir ve biz de yayıncıların aldığı her karara saygı duyacağız.”
Avrupa’daki birçok yayıncının bu tutumu karşısında Avrupa Yayın birliği (EBU) resmi olmayan bir çözüme gitmiş gibi görünüyor. Eurovision organizasyonunda görevli bazı Avrupalı yetkililerin, İsrail’in ulusal yayıncısı KAN’a teklif sunduğu bildiriliyor. EBU, İsrailli temsilcilere resmi olmayan yollar ile yarışmadan geçici olarak çekilmeleri gerektiğini iletti. Eğer İsrail yarışmada kalmak istiyorsa, tarafsız bir bayrak altında sahne alması gerektiği belirtildi. Önerilen ikinci seçenek, böylesine büyük bir problem için görünürde yapılan değişiklikten öteye gitmediği gibi yayıncıların ahlaki itirazları için de yapıcı bir çözüm olarak görülmüyor.
KAN’ın bu teklifi kabul edip etmediği henüz netleşmedi. Ancak birtakım haber kanallarına göre, KAN yetkilileri gönüllü çekilme fikrine sıcak bakmadığı gibi ulusal bir bayrak altında olmadan yarışma fikrini de kabul edilemez buluyor.
Bir diğer sunulan öneri, İsrail Kamu Yayın Kuruluşu’nun (KAN), İsrail hükümetinin politikalarından açıkça uzak ve karşısında olduğunu bildiren bir kamuoyu açıklaması yapması yönünde. Bu önerinin vuku bulması sonucunda, Aralık’ta yapılacak oylama öncesinde kamuoyunda birtakım tutumların değişebileceği öngörülüyor.
İsrail’in Eurovision’a katılımı üzerinden yaşanan gerilimler, 2023’ten bu yana Eurovision‘ı etkilemiş durumda. 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail’in Gazze’ye yaptığı insanlık dışı eylemler hâlen devam ettiği için 2024 ve 2025 senelerinde birçok sanatçı ve kuruluş İsrail’i protesto ederek tepkilerini gösterdiler. Eurovision 2024’ün galibi İsviçreli Nemo ve 2025 galibi Avusturyalı JJ de dahil olmak üzere onlarca eski Eurovision katılımcısı da İsrail’in yarışmadan çıkarılması çağrısına katıldı. Yayın kuruluşlarının, sanatçıların ve kamuoyunun bu tepkisi, İsrail devletinin eylemlerini sürdürdüğü müddetçe devam edecek gibi görünüyor.
Eurovision‘a katılım konusunda İsrail’in tarafında tavır alan ülkeler de yok değil. Almanya ve İtalya, İsrail yarışmadan men edilirse Eurovision‘a katılmayacaklarını açıkladılar.