Bazı albümler hem şarkılarıyla hem de kapaklarıyla özeldir. Bu kapaklar sayesinde o albümleri yıllarca konuşuruz, onları tozlu raflardan belki de kapakları için indiririz.
Albüm kapaklarını sadece görmek bile bize pek çok şey hatırlatır. Üstelik her seferinde bize sanki farklı mesajlar verirler… Anlatmak istediklerinin de ötesinde, bizim için gizemli bir dünyanın kapılarını aralarlar. Bu kez unutulmaz albüm kapaklarının hikâyelerine doğru bir yolculuğa çıkıyoruz.
Velvet Underground & Rico
Andy Warhol
Evet üzüntü ve muz kabuğu. Belki de bu kapağa bakınca insanın aklına bunlar geliyor. Orijinal LP kapağında muzun aslında bir sticker olduğunu ve üzerinde “yavaşça soy ve gör” ibaresinin yer aldığını biliyor muydunuz? Hatta altta da soyulmuş kırmızıya dönük bir muz çıkıyordu. 1967 yılında yayınlanan bu albüm yalnız alternatif değil, punk, garage, krautrock, post-punk, shoegaze, goth ve indie gibi pek çok türe de ev sahipliği yapıyordu. Bu albüm, Rolling Stone dergisi tarafından “Tüm zamanların en iyi 500 albümü” listesinde de yer alıyor.
Beatles
Abbey Road
The Beatles’ın stüdyoda birlikte kaydettikleri son albüm. Iain Macmillan’ın çektiği fotoğrafta bir caddede karşıdan karşıya geçerken gördüğümüz efsane ekip, o caddede sonradan çekilecek olan binlerce fotoğrafın da ilhamını verdi aslında. Grup soldan sağa tek sıra halinde cadde boyunca yürüyor, Lennon önde, ardından Starr, McCartney ve en arkadan Harrison geliyor. Apple Records’u yaratıcı yönetmeni Kosh tarafından tasarlanan bu artwork’te ne Beatles’ın adı yazıyor ne de başka bir şey. Kosh bunu “Grubun adını kapağa yazmamıza gerek yoktu… Onlar dünyanın en ünlü grubuydu” diye açıklamıştı. Bu fotoğraf için bir polis memuru tüm trafiği durdurmuş ve ekibe sadece 10 dakika vermiş.
The Rolling Stones
Sticky Fingers
The Rolling Stones’un hem ABD hem de İngiltere’de 1 numara olmuş albümü. Bu kapak tasarımı yine Andy Warhol’a ait. Albümün orijinal LP’sindeki fermuar gerçekti ve isterseniz açıp kapatabiliyordunuz. Albümün adıyla uyumlu bir şekilde oldukça müstehcen olduğunu söyleyebileceğimiz bu kapakta pek çok dinleyici aslında Mick Jagger’ı gördüğümüzü düşünüyor. Ama kapaktaki kişi Jagger değildi ve Warhol kim olduğunu hiçbir zaman açıklamadı. Bu kapak İspanya’da ve Rusya’da belirli yıllarda sansürlenerek albümün başka kapaklarla yayınlanmasının da önünü açtı.
Pink Floyd
Dark Side of The Moon
Albümün kapağı ünlü İngiliz tasarım şirketi Hipgnosis ve grafiker George Hardie imzalı. Kapakta yer alan prizma ve prizmadan kırılan renkler daha sonra bir markaya dönüştü. Aslında bu kapak EMI tarafından pek de sevilmemişti, çünkü yazı yoktu. Tasarım üç unsuru temsil ediyor: Grubun sahneyi aydınlatması, albümde yer alan şarkıların sözleri ve grubun klavyecisi Richard Wright’ın “basit ve cesur” bir tasarım talebi. Kısa bir süre sonra eklenen diğer detaylar da albüm boyunca kullanılan kalp atışı sesinin görsel bir temsilini içeriyor. 1973’te yayınlanmış bu kapak tüm zamanların en ünlü albüm kapaklarından biri.
Sonic Youth
Goo
Bu çok bilindik ve ünlü kapak Raymond Pettibon’a ait. Joan Crawford’un bir karikatüründen esinlenmiş olan bu çizimdeki kız “Kız kardeşimin erkek arkadaşını çaldım. Bir hafta sonraysa annemle babamı öldürüp yola koyulmuştuk” diyor. Evet, bu çizimdeki kişiler tamamen gerçek. Kapak çizimi, seri katiller Myra Hindley ve Ian Brady’nin yer aldığı 1966 Moors Cinayetleri davasından alınmış.
Bruce Springsteen
Born in USA
1984 yılında yayınlanmış bu albüm kapağı aslında Bruce Springsteen’ın ünlü olmasındaki önemli unsurlardan biri. Dünyaca ünlü fotoğrafçı Annie Leibovitz tarafından çekilmiş olan bu kapakta Springsteen ABD bayrağına yüzü dönük, bize ise arkası dönük bir şekilde duruyor. Cebinden de kırmızı bir şapka sarkıyor. “Born in USA” şarkısı Leibovitz’e ilham olmuş. “İlk şarkının adı ‘Born in the USA’ olduğu için kapakta bayrak vardı ve kaydın teması en az son altı veya yedi yıldır yazdığım temalardan geliyor. Ama bayrak güçlü bir imajdır ve o şeyi serbest bıraktığınız zaman onunla ne yapacağınızı bilemezsiniz” diyor, Springsteen bu kapak hakkında.
Sex Pistols
Never Mind the Bollocks…
Kim derdi ki sarı bir arka fona siyah ve pembe fontlarla yazılan basit bir albüm ismi dünyanın en ünlü kapaklarından biri olacak? Ama işte punk ruhu dedikleri tam da böyle bir şey. Punk’ı İngiltere’den çıkarıp tüm dünyaya bulaştıran Never Mind the Bollocks Here Are the Sex Pistols albümünün kapak tasarımı anarşist bir ruhu olan Jamie Reid’e ait. “Düşünebileceğimiz en çirkin kapağı bulduk; bu bir anlamda şıklık fikrine saldıracaktı. Çirkinliği güzelleştirmek istedim” diyordu, Pistols’un menajeri Malcolm McClaren. Bu kapak hem DIY yani Kendin Yap mantığını hem de bir fidye notunu çağrıştırıyordu. Ve yıllar sonra bile punk gruplarına ilham verdi.
Radiohead
OK Computer
Radiohead’in başyapıtı olarak görülen bu kapağın tasarımı yazar Stanley Donwood’a ait. Sanatçı bu albüm kapağında ilginç bir şey yapmış. Dünyanın çeşitli halkları arasındaki iletişimi kolaylaştırmak için yaratılmış bir dil olan Esperanto’dan alınma sözcükler kullanmış. Ama İngilizce ve Yunanca da var. Solist Thom Yorke, “Birisine gerçekten istemediği bir şey satılıyor ve birisi bir şey satmaya çalıştığı için arkadaşça davranıyor. Benim için anlamı bu” diyor, kapak için. Kapakta aynı zamanda otoyollar, uçaklar, çocuklu aileler, kurumsal logolar ve şehir manzaraları görüyoruz. Şarkı sözleri de gizli resimlere benzeyen şekillerde düzenlenmiş. Her baktığınızda başka bir anlam çıkarabilirsiniz bu kapaktan.
BU ALBÜMLERİ DE UNUTMADIK
Nirvana, Nevermind
İkonik albüm kapağında yer alan o bebek, kısa zaman önce Nirvana’ya fotoğrafının izinsiz kullanımı gerekçesiyle dava açtı.
Suede, Suede
İngiliz rock grubu Suede’in ilk albüm kapağında öpüşen cinsiyetleri belirsiz kişiler epey gündem olmuştu. Bu resim fotoğraf sanatçısı Tee Corrine’in “Stolen Glances” kitabından alınmıştı.
David Bowie, Alaaddin Sane
Bowie’nin Alaaddin Sane personası Ziggy Stardust’ın bir uzantısıydı. Bizde de Erkin Koray’ın bir benzerini yaptığı kapak fotoğrafı Brian Duffy imzalı.
Frank Zappa, The Mothers Of Invention
Kapağında bir adamın gelincikler tarafından saldırıya uğradığını gösteren bir dergiden esinlenen Zappa, illustrator Neon Park’a meydan okuyunca ortaya bu ilginç kapak çıkmış.
Led Zeppelin, Houses Of The Holy
Bu kapak yazar Arthur C. Clarke’ın 30’lu yıllardaki bilim kurgu romanı Childhood’s End’in sonundan ilham aldı. Ama bazı ülkelerde yine tepki gördü ve sansürlendi.
Grace Jones, Island Life
Model ve sanatçı Jones’un ilk olarak New York Magazine’in 1978 baskısında basılan bu fotoğrafı, Jones’un o zamanki ortağı, tasarımcısı ve fotoğrafçısı Jean-Paul Goode tarafından çekildi.