Türkçe popüler müziğin 1960’lı ve 1970’lı yıllarında yayınlanmış, özellikle sözleriyle duyanın kafasını karıştıran ama ilk andan itibaren herkesin ilgisini çeken o tuhaf şarkılara dönüp bakıyoruz.
Sebla KOÇAN / [email protected]
60’lar ve 70’ler sahiden de Türkçe müzik tarihinin en renkli dönemleriymiş desek yalan olmaz. Hemen her müzik türünün örneklerine rastlayabileceğimiz bu dönemde Anadolu rock, arabesk, Yeşilçam film müzikleri, halk müziği gibi pek çok tür çok popülerdi. Elbette pop müzik de en az bu türler kadar popülerdi zira Batı müziğiyle oldukça etkileşim halindeydi. Pop müzikte günümüze kadar gelmiş, artık klasikleşmiş şarkıların yanı sıra enteresan sözleri ve hikayeleriyle de dikkati çeken şarkılar vardı. İşte 60’lar ve 70’lerden günümüze kadar gelen, dinlerken hayret ettiğimiz o şarkılardan birkaç örnek…
Sibel Egemen – ‘Fidye / Şimdi Ne Yapsam’ (1977)
“Şimdi ne yapsam, ne yapsam?
Kocam ellerinde rehin kaldı…”
‘Hayret’ ve ‘Yalnız Adam’ gibi şarkılarıyla gönüllerde taht kurmuş ancak daha sonra müziği bırakmış olan Sibel Egemen’in ‘Fidye’ şarkısı 70’lerin en fantastik, en sıra dışı şarkılarından biri! Kocasının kaçırılma hikayesini anlatan bir kadının ağzından dinlediğimiz bu şarkıda Sibel Egemen tıpkı bir radyo tiyatrosu gibi başından geçenleri dinleyiciyle paylaşıyor. Kadının bir gün telefonu çalıyor, telefonun ucundaki “haydutlar” düzgün bir İstanbul Türkçesiyle kadına kocasının kaçırıldığını ve fidye vermezlerse onu öldüreceklerini söylüyor. Kadın panikliyor ve polise haber veriyor. Sonra sahilde bir çatışma oluyor ve ne yazık ki kaçırılan koca kurtarılamıyor. Film sahnesi gibi değil mi? Evet, bu şarkı gerçekten de var!
Sevil Öztatlı – ‘Adına da Derler Seks’ (1974)
“Kalçaları bomba gibi, kolları da asma kabak
Gören gözler şaşı olur, amanın kadına bak…”
Tabii 70’lerin en tuhaf şarkıları demişken Sevil Öztatlı’nın bugün de güncelliğini koruyan bu ölümsüz eserini es geçemeyeceğiz. Söz ve müziği Arif Sami Toker’e ait olan bu şarkı, 70’lerdeki erotik Türk filmleri furyasında kendine bir yer edinmeye çalışarak ilgiyi toplamaya çalışmıştı. Gerçi dönemin türkülerinde de benzer göndermeler vardı ama bu şarkı alenen ‘Adına da Derler Seks’ diyerek biraz kör göze parmak yapmış, eleştiri oklarına da sıklıkla maruz kalmıştı. 70’lerin erotik filmleri demişken, Mirkelam’ın ünlü şarkısı ‘Asuman Pansuman’da da benzer göndermeler olduğu ve dönemin ünlü filmlerinin isimlerinin incelikle kullanıldığı notunu da düşelim.
Ayla Algan – ‘Koca Öküz’ (1975)
“Gıh demezdim eski guvvetim olsa, ah olsa
Bari bizim herif öküzün yeriye bir taze alsa, aman”
Ayla Algan’ın oldukça başarılı bir şiveyle bir İç Anadolu kadınının dilinden anlattığı bu şarkı aynı zamanda Refik Halit Karay’ın “Memleket Hikayeleri” kitabında da yer alan bir öykünün de adı. Kadınların hayatın her yerinde karşılaştığı türlü zorluklarla mücadelelerini anlatan bu şarkıda derdini kabullenmiş bir kadının iç sesini dinliyoruz. Tabii şarkının başlığındaki “öküz” de bir gönderme aslında. Şarkının köyde de çok çalışmayan, genellikle kadını çalıştıran erkeklere yönelik bir eleştiri olduğu aşikar.
Şemsi Yastıman – ‘Uzaylılar Hoş Geldiniz’ (1968)
“Yapalım bir konsültasyon
Ne yanda sizin istasyon?
Sizde de var mı enflasyon?
Uzaylılar hoş geldiniz”
Bugün artık evrende yalnız olmadığımıza eminiz ancak muhtemelen 60’ların sonlarında uzaylıların olup olmadığı konusu hala bir soru işaretiydi. Bu eğlenceli şarkı aynı zamanda progresif türde bir taşlama da sayılabilir sözlerine bakınca: “Merih mi ay mı iliniz / Sizin de çok mu deliniz/ Uzaylılar hoş geldiniz…” Kucaklayan sevgi dolu sözler, bize has nüktedan bir dille sorulmuş nazik sorular, aynı zamanda derdini paylaşmalar… Ama bir yandan da hükümet eleştirisi, ekonominin gidişi falan derken aradan geçen 50 yıla rağmen hiçbir şeyin değişmediğini de görüyoruz bu şarkı sayesinde.
Timur Selçuk – ‘Ekonomi Tıkırında’ (1980)
“Kime gitti bu kârlar
Aman kimse sormasın
Kim kazandı bu işten
Şşşt, aman kimse duymasın”
Benzer bir durum bu şarkıda da yaşanıyor diyebiliriz. Timur Selçuk’un ironik bir biçimde söylediği ‘Ekonomi Tıkırında’ bugün de baktığımızda gözlerimizin önünden market fiyatlarının, dolar kurlarının, takip etmekten bitap düştüğümüz zamların ve günden güne değer kaybeden bol sıfırlı Türk lirasının değişmez kaderini o günlerde de anlatmış. ‘İspanyol Meyhanesi’, ‘Ayrılanlar İçin’ gibi ölümsüz eserlerin bestecisi olan ve 2020 yılında aramızdan ayrılan Timur Selçuk’u bu şarkı vesilesiyle bir kez daha anmış olalım.
Öztürk Serengil – ‘Abidik Gubidik Twist’ (1964)
“Öğren dansı sen benden
Bilmiyorsun dansı sen
Adımların sert neden
Havalanma yemem ben
Abidik gubidik heyy!”
Sinema oyuncusu ve komedyen Öztürk Serengil’in yayınlamış olduğu en ünlü şarkılarından biri ‘Abidik Gubidik Twist’. O dönemler ABD’de fırtına gibi esen twist dansından esinlenerek yerli bir temayla şekillendirilen bu şarkı, önce “Beni Osman Öldürdü” filminde çalmış, çok tutunca da plağı yayınlanmıştı. “Elvis (Presley) değil, Bobby (Darin) değil, Johnny (Hallyday) değil, Cliff (Richard) değil, yalnız Öztürk Serengil!” şeklindeki anonsuyla dikkat çeken ‘Abidik Gubidik Twist’in sözlerini de Fecri Ebcioğlu kaleme almıştı. İlginç bir detay, bu şarkının yayınlandığı plağın B yüzündeki şarkı Ajda Pekkan’ın yayınlanan ilk şarkısı ‘Göz Göz Değdi Bana’yı da barındırıyor. Muhteşem bir ikili değil mi?