Alpha Kuşağı hızla büyürken, Z Kuşağı müzik endüstrisinin en dinamik ve etkileyici tüketici kitlesi olarak öne çıkıyor desek yanlış olmaz. 1995-2010 yılları arasında doğan bu kuşak, dijital dünyanın yerlileri olarak büyüdü ve müzik tüketim alışkanlıkları da bu dijital kültürle şekillendi.
İpek ATCAN / [email protected]
Her ne kadar plaklar -ve hatta yer yer kasetler- tekrar popülerliğini yakalamış olsa da Z Kuşağı, geleneksel müzik dinleme yöntemlerinden farklı olarak hep sosyal medya platformlarıyla müziğe erişim sağadı. Kendi adıma konuşmam gerekirse kaset & CD’ler ile başlayan ardından iPod’a evrilen müzik dinleme serüvenim telefonla; bilgisayarda Winamp ile başlayan serüvenim ise Spotify’la devam ediyor. Zaten teknolojiyi takip etmemek imkansız Ama Z Kuşağı bir başka dünyaya doğdu ve bambaşka alışkanlıklar geliştirdi… Ve tabii ki bu durum müziği ve müzik dinleme alışkanlıklarını epey etkiliyor.
Tüketim alışkanlıkları: Dijital ve anlık erişim
Z Kuşağı’nın müzik tüketiminde dijital platformlar vazgeçilmez bir unsur. Spotify, Apple Music gibi müzik platformları ve YouTube, TikTok ve hatta Instagram gibi video paylaşım platformları, müziğe anında erişimi mümkün kılıyor. Fiziksel albüm satışlarının yerini dijital dinleme ve indirmelerin alması da tabii ki üretimde de bir değişim yarattı. Bu kuşak, müziği sadece dinlemekle kalmıyor, aynı zamanda sosyal medya platformlarında da müzikle aracılığıyla etkileşim ve iletişim kuruyor. TikTok gibi uygulamalar, şarkıların viral olmasını sağlayarak yeni hit’lerin doğuşuna ve eski parçaların yeniden popülerleşmesine olanak tanıyor. Tabii bunda dizi ve filmlerin de (bkz. Stranger Things vb.) çok etkisi var ama şu an konumuz başka, o sebeple oraya hiç girmiyorum.
Ben kendi adıma hatırlıyorum ki kaset dinlemekten çok ama çok sıkılıyordum. Bir şarkıyı beğenmediğimde diğerine geçmek (yani sarmak!) son derece yorucu ve kasedi de yıpratıcıydı. Zaten Z Kuşağı ruhlu bir bireyim. O yüzden Z Kuşağı’nın müzik dinleme süresine olan tutumunu anlayabiliyorum. Neyse ki benim kasetle münasebetim çok az sürdü ve direkt CD’ye geçiş yaptım. Ama o zamanda Discman taşımak başlı başına bir problemdi. Z Kuşağı genellikle 15-30 saniyelik kısa içeriklerle müziği keşfediyor ve bu kısa kesitler üzerinden bir şarkıya ilgi duymaya başlıyorlar. Bu alışkanlık, müzisyenlerin ve prodüktörlerin şarkılarını yapılandırırken, özellikle başlangıç kısımlarını dikkat çekici hale getirme yönünde değişiklikler yapmasına yol açıyor. Çünkü bir şarkının sosyal medyada popüler olup olmayacağını, yani eşittir dinlenip dinlenmeyeceğini genellikle bu ilk saniyeler belirliyor.
Müzik türlerine yaklaşım ve yenilikçi zevkler
Z Kuşağı, müzik türleri konusunda oldukça eklektik ve sınırları zorlayan bir yaklaşım benimsiyor. Bu yüzdendir ki geçmişte belirgin bir şekilde kategorize edilen müzik türlerinin yerini, hibrit ve deneysel türler aldı. Hip-hop, R&B, elektronik ve indie gibi türler Z Kuşağı arasında popüler olsa da, bu kuşak aynı zamanda geçmiş dönemlerden esinlenen retro ve nostaljik müziğe de ilgi gösteriyorlar.
Müzik türlerinin bu kadar karışık ve akışkan hale gelmesi, sanatçılar üzerinde de önemli bir etki yarattı tabii. Artık bir sanatçı, belirli bir müzik türüne bağlı kalmadan kariyerini şekillendirebiliyor ve Z Kuşağı da bu esneklikten hoşlanıyor. Özellikle bağımsız sanatçılar, Z Kuşağı’nın destekleriyle büyük başarı elde edebiliyor. Bandcamp ve SoundCloud gibi platformlar, bağımsız sanatçıların kariyerlerinde sıçrama yapmalarını sağlarken, Z Kuşağı bu tür sanatçıları keşfetmekte ve yaymakta büyük rol oynuyor. Yıllardır dinlediğimiz bazı gruplar aniden farklı türde bir müzik yaptığında tutucu tarafımız küsse de aslında bu bir bakıma dinleyici için de müzisyen için de “nefes” niteliği taşıyor.
Z Kuşağı’nın müzik endüstrisindeki etkisi yalnızca tüketim alışkanlıklarıyla sınırlı değil. Bu süreç, müzik endüstrisinin pazarlama stratejilerini de derinden etkiledi. Geleneksel medya ve radyo promosyonlarının yerini sosyal medya kampanyaları ve influencer işbirlikleri aldı. Z Kuşağı, sosyal medya fenomenlerinin önerdiği şarkıları dinlemeye daha yatkın. Bunun sonucunda, TikTok’ta viral olan bir şarkı, küresel bir hit haline gelebiliyor.
Sanatçıyla yakın temas
Z Kuşağı, sanatçılarla daha doğrudan ve samimi bir ilişki kurma eğiliminde. Bu kuşak, sanatçıların sadece müziklerini değil, kişiliklerini ve hayat tarzlarını da merak ediyor. Ne zaman uyandı, ne yedi, ne içti, en yakın arkadaşı kim? Sosyal medya sayesinde sanatçılarla doğrudan etkileşim kurabilen Z Kuşağı, şeffaflığı ve otantikliği önemsiyor. Sanatçıların samimi paylaşımları, bu kuşağın ilgisini çekiyor ve onlarla duygusal bir bağ kurmalarını sağlıyor. Çok da iyi yapıyorlar karşılıklı…
O gelen Alpha mı?
Z, Z dedik ama 2025 yılına kadar 2,2 milyar nüfusa ulaşması beklenen Alfa Kuşağı da gümbür gümbür geliyor tabii. Alfa Kuşağı’nın en önemli özelliği “benim için yeni” anlayışı bence. Hatta buna bir de örnek verebiliriz; Kate Bush’un 1985’te çıkan ‘Running Up That Hill’ şarkısının sanki yeni çıkmışçasına patlaması. Ve bunun sebebi önce ‘Stranger Things’, sonra TikTok ve çoğunlukla Alpha Kuşağı. Henüz çok erken ama belki Alfa Kuşağı için ‘yeni müzik’ kavramını kendi bakış açılarıyla yeniden tanımladıklarını söyleyebiliriz.
Sonuç olarak Z Kuşağı, müzik endüstrisinin çehresini hızla değiştiren, dinamik ve yenilikçi bir tüketici kitlesi olarak diğer tüm kuşaklardan ayrışıyor. Dijitalleşme, anlık erişim, sosyal medya platformlarının önemi ve sanatçılarla kurulan daha kişisel ilişkiler, müziğin üretim ve tüketim şekillerini yeniden tanımlarken ve bu kuşağın tüketim alışkanlıkları, müzik endüstrisinin geleceğini şekillendirirken, sanatçılar için de yeni fırsatlar ve aynı zorluklar meydana getiriyor elbet. Belli ki müzik endüstrisi daha da değişecek ve kim bilir Alpha Kuşağı bu gidişata ne gibi bir yön verecek? Henüz o kadar yeni ve taze bir kuşak ki (en büyüğü 14 yaşında) aslında onları tanımıyoruz 🙂 Sizi bilmem ama ben heyecan duyuyorum!