Birçok sevdiğimiz dizinin yeni sezonu Hollywood’daki grevlerden ötürü maalesef ki ya yayınlanamadı ya da zaten çekimleri bile başlamadı. Peki bu grev neden?
Biliyorsunuz ki ülkemizde de zaman çalışma saatlerine, insanlık dışı çalışma koşullarına, kazanılan az paraya bir takım sesler çıkıyor, bir araya gelinmeye çalışılıyor ama kısa bir süre sonra unutuluyor. Sendikalaşılsa bile sendikalaşılamıyor.
Bir yandan “Oppenheimer” ve “Barbie”nin gişe rekorlarına inanamazken -ki en çok da Barbie’ye inanamıyoruz- bir yandan da Hollywood’da bugüne kadar görülmemiş bir grev gerçekleşiyor. Oyuncular ve yazarlar, haksız ödemeler, eski moda düzenlemeler ve yapay zekanın yaklaşan tehdidi nedeniyle büyük bir protesto halindeler.
Esas problem nedir?
Oyuncular, stüdyolardaki çalışma koşulları, aldıkları ödemelşer ve yapay zekanın tehdidi üzerine genel bir çekişme içindeler ve müzakerelerde de bir anlaşmazlık yaşanıyor. Oyuncuların ve senaristlerin aldığı telif hakları zaten her zaman genel bir tartışma konusu olmuştur. Geleneksel yayın sisteminde, oyuncular herhangi bir yerde ye raldıkları bölümler yeniden yayınlandığında para alabiliyorlardı, bu da 90’ların sitcom’u “Friends”teki bir bölümde görünmenin karlı olabileceği anlamına geliyordu. Ancak yeni ve keyfi sabit telif sistemi durumu değiştirdi.
Geçenlerde NME’de verilen örnek zaten konuyu gözler önüne seriyor. Örnek şu: Emma Myles’ın Netflix’in “Orange Is The New Black” dizisinden sadece 20 dolar telif hakkı alması ama altı yıl boyunca NBC’nin “Law & Order: Special Victims Unit” dizisindeki konuk oyunculuğundan yaklaşık 600 dolar alması. Yani binlerce abone getiren “Orange Is The New Black” gibi bir dizide olmanız konuyu değiştirmiyor. Halbuki şu anda bu karın bir parçası olmaları gerektiğini savunuyorlar.
Seveni kadar sevmeyeni de var: Yapay zeka!
Grevdeki oyuncu ve yazarların taleplerinden biri de yaratılan eserleri korumak için açık yapay zeka düzenlemeleri. SAG-AFTRA’nın (Ekran Oyuncuları Birliği ve Amerikan Televizyon ve Radyo Sanatçıları Federasyonu) başlıca müzakerecisi Duncan Crabtree-Ireland, Hollywood stüdyolarının arka plan oyuncularını tarayan “devrim niteliğindeki yapay zeka”yı istihdam etmeyi önerdiğini vurguladı. Sadece bir günün ücretini ödeyerek kişilerin dijital formlarını istedikleri herhangi bir projede kullanmaya devam edebilecekleri bir devrim (!) hem de. Benzer şekilde senaristler de, bir senaryonun ilk taslağını üretmek için yapay zekanın görevlendirilmesi durumunda tehlikede olabileceğinden endişeli. Bu insan yazarların daha düşük bir ücret ile hayatına bir “yazar” değil de “düzeltici” olarak devam etmesine sebep olabilir.
Neden sadece Amerikalılar grevde? Biz neden değiliz?
Evet sadece Amerika. Ama tabii bu sektörde ortak yapımları da etkiliyor. Mesela ağırlıklı İngiliz ekiplerin çalıştığı “Deadpool 3”, Ariana Grande tarafından yönetilen “Wicked” ve Tim Burton’ın “Beetlejuice 2”si birçok yapımı etkiliyor. Biz neden değiliz sorusunun cevabı ise herke tarafından tahmin ediliyor olsa gerek…
Peki bu grevlerde hangi sevdiğimiz oyuncular var?
Liste sonsuz: Amy Schumer, Colin Farrell, Pete Davidson, Matt Damon, Sarah Paulson, Natasha Lyonne ilk akla gelenler. Rage Against The Machine gitaristi Tom Morello ve Imagine Dragons gibi müzisyenler destek için akustik setler çaldılar. “Family Guy” yaratıcısı Seth MacFarlane ve Dwayne ‘The Rock’ Johnson gibi isimler, zor durumda kalan grevcilere yardımcı olmak için büyük miktarlarda bağışta bulundu.
“Breaking Bad”in Bryan Cranston’ı Times Square, New York’taki bir mitingde ateşli bir konuşma yaptı. Yönetmen ve aktris Olivia Wilde da mitinge katıldı ve stüdyolara sosyal medyada seslendi: “Zenginliği paylaşmalısınız, çünkü biz olmadan var olamazsınız.” Özetle örnekler saymakla bitecek gibi değil.
Ve kapanış, hangi diziler ve filmleri “daha çok” bekleriz?
“Stranger Things”, “”The White Lotus” ve “Yellowjackets” gibi dizilerin yapımı zaten durdu. Kate Winslet da HBO’daki dizisi “Mare of Easttown”ın çekimlerinin gelecek yıl devam edeceğini söyledi. Özetle 2023 sonunu bekleyip, gelişmeleri göreceğiz. Bakalım grev arzu edilen sonucu doğuracak mı? Dileriz ki doğurur… Ve dünyaya emsal olur.