Karantina günlerinde okumanızı önerdiğimiz müzikle ilgili 9 kitap

Müzik, gerçek anlamda zor zamanlarımızın devası… İçinde bulunduğumuz bu karanlık günlerde içimize küçük de olsa bir umut ışığı yansın istiyoruz. Sevdiğimiz grupların belgesellerini izliyor, kaçırdığımız albümleri tekrar tekrar dinliyoruz. Yalnız bununla kalmayın, müzikle ilgili kitaplar da ruhunuzu onarsın diye birkaç seçki yaptık. Müziğin iyileştirici gücüne inanın.

Ezhel: Kazıdım Tırnaklarla 
Barış Akpolat / Karakarga Yayınları 

Gazeteci, radyo programcısı ve müzik yazarı Barış Akpolat; son dönemin en popüler rap sanatçısı Ezhel ile geçirdiği günlerin sonunda bu kitabı kaleme aldı. Karakarga Yayınları’nın editörlüğünü yapan müzik yazarı Tolga Akyıldız’ın Müzikmentor Kitaplığı serisinin ilk kitabı olan “Kazıdım Tırnaklarla”da hikaye; Barış Akpolat’ın Ankara’ya, Ezhel ve Bugy’nin birlikte yaşadıkları eve gitmek üzere Pendik Tren Garı’ndan yola çıkıp Ankara’ya varmasıyla başlıyor. New York Times’ın “Avrupa’nın takip edilesi 15 sanatçısı” listesinde yer alan Ezhel, müzik ve rap ile tanışmasını, Karakızıl taraftar grubundan anarşist harekete katılmasını, #FreeEzhel sürecini ve ailesine dair en özel notları Barış Akpolat’a anlatıyor. Yalnız Ezhel hayranları için değil, sanatçıya karşı önyargısı olanları da içine çekebilecek bir kitap. 

Hayat
Keith Richards / Pegasus Yayınları

Rolling Stones dinleyicisiyseniz, grup hakkındaki belgeselleri seyrettiyseniz, kesinlikle okumanızı önerdiğimiz bir kitap “Hayat”. Rock’n roll’un “Keef” lakaplı ünlü gitaristi Keith Richards’ın kaleme aldığı kitapta, Richards’ın deneyimlediği savaş sonrasının kasvetli Dartford’ından Stones’un çalkantılı elli yılına uzanan “bol gürültülü” bir hayat hikayesi var.. Uyuşturucular, tutuklanmalar, baskınlar, kadınlar ve müzik, ne ararsanız bu otobiyografide mevcut. Stones’un 60’larda ilk kurulduğu yıllarda çektiği parasızlık ve açlık yıllarını, o dönemler pop karşıtı oldukları için başarı beklemediklerini ve tek amaçlarının Londra’nın en iyi blues grubu olmak olduğunu okuduğunuzda çok şaşıracaksınız.

Hayat Dudaklarda Mey
Murat Meriç/ Overteam Yayınları

Hayat Dudaklarda Mey, çilingir sofrasında dinlenecek şarkı önerileri ve bu şarkıların anason kokulu hikâyelerinden oluşuyor. Zeki Müren’den Erkin Koray’a, Alpay’dan Hakkı Bulut’a, Selahattin Pınar’dan Duman’a onlarca isim anılıyor. Müzik yazarı Murat Meriç’in bir solukta okunan, ufuk açan ve iki ciltten oluşan bu eseri şarkıların hikayelerini ustalıkla anlatıyor. Ankara Rüzgârı’ndan Kadınım’a, Karadır Kaşların’dan Paramparça’ya, Bir Bahar Akşamı’ndan yeni nesil şarkılara kadar birçok şarkı ve türkünün hikâyesinin anlatıldığı kitapta, beş ayrı müzik türüne özel parçalar ele alınıyor. Her müzik türüne özel usta bir sanatçının mercek altına alındığı kitapta Alaturka müziğin Müzeyyen Senar’ı Haydar Haydar ile; pop müziğin Sezen Aksu’su Firuze’siyle; arabesk müziğin Müslüm Gürses’i İtirazım Var ile; halk müziğin Neşet Ertaş’ı Gönül Dağı ile; rock müziğin Erkin Koray’ı ise Arap Saçı ile okurlara dokunuyor. Tek bir müzik türüne bağlı kalmayan Sanat Güneşi Zeki Müren için ise, kitabın girişinde özel bir bölüm bulunuyor.

Çoluk Çocuk
Patti Smith / Domingo Yayınevi 

Johhny Depp tarafından “Bir başyapıt, daha önce hiç açılmamış bir hazine sandığının içini görmek için ayrıcalıklı bir davet” cümleleriyle anlatılan “Çoluk Çocuk” yayınlandığı 2010 yılında National Book Award’un da sahibi oldu. Amerikalı punk rock müzisyeni, ressam, şair Patti Smith’in kaleme aldığı bu kitap bir aşk hikâyesi olarak başlayıp bir ağıt olarak sona eriyor. 60’ların sonu, 70’lerin başındaki New York’a, onun zengin ve fakir insanlarına, sanatçılarına ve serserilerine bir selam çakıyor. Yolun başında birbirlerine göz kulak olmaya söz vermiş iki genç sanatçı, Patti Smith ve Robert Mapplethorpe’un yükselişini ve şöhret kapısını aralayışlarını nefes kesici bir içtenlik ve saflıkta anlatan bu kitap, gerçek bir masal.

Ben Leyla Gencer
Evin İlyasoğlu/ Yapı Kredi Kültür

Leyla Gencer özgüveniyle, çalışkanlığıyla, savaşçı kişiliğiyle hayatını şekillendirmiş bir sanatçı. Opera kültürü olmayan bir ülkeden çıkıp, bu kültürle evrilmiş bir ülkenin, İtalya’nın ortasında kendini ispat etmek için verdiği mücadelelerle, tam 25 yıl boyunca operanın mabedi sayılan La Scala’nın primadonna’sı oldu. Zamanının büyük sopranolarıyla girdiği rekabetle, tarihi şefler ve rejisörlerle birlikte çalışmasıyla, büyük bestecilerin gölgede kalmış yapıtlarını keşfetmesiyle, repertuvarındaki yetmiş üç opera ve canlı temsillerden kaydedilen sesiyle 20. yüzyıl opera tarihine geçmeyi başaran La Diva Turca, bugün de “Divaların Divası” olarak anılıyor. Evin İlyasoğlu bu kitapta Gencer’in yolculuğu, coşkularını, hayal kırıklıklarını kendi ağzından hikayeleştiriiyor.

Pop Kültür Oluyor
Craig McGregor / Logos Yayınevi 

Bir kültür yorumcusu olan Craig McGregor’un bu kitabı, müzik sektöründe olanların ve işin sosyolojik boyutlarıyla ilgilenenlerin mutlaka okuması gereken bir eser. McGregor, popun bir tüketim kültürü olduğundan bahseder ve edilgen olarak gördüğü tüketici fikrinin ne kadar yanıltıcı olduğunu anlatır. McGregor’a göre tüketim ideolojik bir eylemdir: “Tüketim ve Pazar seçimi, aynı zamanda bir estetik seçim ve kültürel yargı sorunudur. Pop kültürü, kapitalist ideolojinin nasıl işlediğini açıkça ortaya koymaktadır. İşlemesinin ne kadar zor olduğunu da… Kültürel yorumlamanın amacı, metaların bizlerden gizlediği sorunlara işaret etmektir.” McGregor her ne kadar hippilerden etkilenmiş bir hayalperest olsa da karşı kültürün ne kadar önemli olduğunu vurguluyor. 

Bedava Müzik
Stephen Richard Witt/ Mundi 

Billboard dergisinin “Tüm zamanların en iyi 100 müzik kitabı”; Time, Forbes, The Washington Post ve The Financial Times gibi yayınların yılın en iyi kitapları arasında gösterdiği “Bedava Müzik”; tarihin en büyük korsanı, müzik piyasasının en etkili patronu, devrim yaratan bir keşif ve devasa bir yasadışı müzik sitesi üzerine nefes kesici bir hikâye. MP3’ü icat eden Alman ses mühendislerinden, on yıl içinde iki bin albüm sızdıran Kuzey Carolina’lı CD fabrikası işçisine, plak şirketi patronlarının uluslararası müzik piyasasına yön verdiği Manhattan gökdelenlerinden, internetin en kuytu köşelerine uzanan Bedava Müzik, dijital müzik korsanlığının gizli tarihine ışık tutuyor.

Bono’nun Odasında  – U2’nun solisti Bono ile konuşmalar 
Michka Assayas / Turkuvaz Kitap

Çevirmeni Pınar Öğünç olan bu kitapta dünyanın en sevilen rock yıldızlarından, U2’nun solisti Bono ilk kez kendi hayatını anlatıyor. Bono’nun 25 yıllık arkadaşı ve U2’yu Britanya Adaları dışında keşfeden ilk kişi olan Fransız müzik yazarı Michka Assayas’ın gerçekleştirdiği bu söyleşiler, “henüz şarkılara dökülmemiş hikayeler”in anlatısı. “Kendince bir şeyler karalayan, puro tüttüren, şarap içen, İncil okuyan biri… Bir müzik grubunun üyesiyim ben. Göremediği şeylerin resmini yapmaya bayılan… Gösterişçinin tekiyim. Bir koca, bir babayım; yoksulların, bazen de zenginlerin dostuyum. Bir eylemci, gezerek fikirler satan bir satıcıyım. Bir satranç oyuncusu, dünyanın en gürültülü folk grubunda yarı zamanlı rock yıldızı, bir opera şarkıcısıyım. Nasıl ama?…” 

60’lı Yıllarda Türkiye: Sazlı Cazlı Sözlük– Dünya Durmadan Dönüyor
Derya Bengi/ Yapı Kredi Yayınları

A’dan Z’ye, Ajda’dan Zorba’ya 60’lı yıllar: Anadolu Pop, uzay sefası, Abidik Gubidik Twist, kırk beşlikler, mini etekler, toplumcu halk ozanları, arabeskin ayak sesleri, iki askeri müdahalenin arasına sıkışmış bir Rönesans denemesi… Bu kitap 1960’lı yılların Türkiye’sinin ritmi üzerinde şarkılar, türküler mırıldanıyor. Siyasal ve kültürel boyutlarıyla, bu rengârenk dönemin perde önünden ve perde arkasından anılar derliyor. O günlerin bakışına, mizacına, lisanına, sesine sadık kalmaya, dünyayı değiştirmek isteyen gençlerin heyecanına ortak olmaya çalışıyor. İşte kitaptan bir alıntı: “Ajda Pekkan, modernleşme ve Batılılaşma projesinin 60’lardaki bir numaralı simgesi, bazen net, bazen flu fotoğrafı, bazen de karikatürüydü. O tepeden bakan, burnundan kıl aldırmaz Avrupalı tiplemesiyle alakası yoktu. “Yapma değil Avrupa” lafzındaki gibi, iki arada bir derede, yerli Avrupalı’ydı. Türkçe sözlü hafif Batı müziğinin ta kendisiydi, bir aranjmandı. Değme Avrupalı gibi sosyeteye hitap etse kalıcı olmazdı. Sevaplarının yanında kusurları, sakarlıkları, yenilgileri onu erişilebilir, kısacası “halktan biri” kıldı.” 

Derya Bengi’nin kaleme aldığı 60’lı yıllar kitabı gibi, aynı seriye ait 50’ler, 70’ler ve 80’ler kitapları da mevcut.