Elbette işin doğrusunu doktorlar bilir, ama biraz araştırmanın zararı yok. Şarkıların anlattıklarından ruh hallerini anlamaya çalıştık. İşte sözlerini eşelediğimiz 7 şarkı.
Hatırlıyor musunuz, bir dönem Susam Sokağı’ndaki karakterlerin muhtemel psikolojik rahatsızlıkları üzerine bir çalışma sosyal medyada ilgi görmüştü. Bu çalışmada Edi’nin insomniadan, Büdü’nün de Asperger Sendromu’ndan muzdarip olduğu, Minik Kuş’un da şizofren olduğunu söylemişler ve biraz da çocukluk anılarımızla oynamışlardı! Bu bize bir fikir verdi. Acaba çok sevdiğimiz bir şarkıyı söylerken, farkında olmadan psikolojik bir rahatsızlığın semptomlarını sayıp döküyor olabilir miydik? Tabii ki son kararı verecek olanlar bu alanda uzman olan kişiler. Bizim maksadımız biraz eğlenmek… İşte biraz eşeleyip ruh hallerini anlamaya çalıştığımız 7 şarkı.
Deniz Tekin- Bende Bir Problem Var
Deniz Tekin’in ilk albümü Kozakuluçka’nın açılış şarkısı “Bende Bir Problem Var” 2017 yılında dinleyiciyle buluşmuştu. Hepimiz zaman zaman kendimizde bir problem olduğunu düşünebiliriz. Deniz Tekin bu şarkıda, “Beni terk et, valla sorun olmaz, hoşlanırım yalnızlıktan” diyerek acaba Kronik Yalnızlık Sendromu’na gönderme yapıyor olabilir mi? Aslında bu durum son dönem akademik çalışmaların gündeminde olabiliyor. Araştırmadan sorumlu bilim adamları, gittikçe daha fazla gencin kendilerini diğer insanlardan tamamen soyutlanmış hissettiklerini gözlemlediklerini açıklıyor. Yaşadığımız dünyadaki koşulları düşündüğümüzde, özellikle pandemiden sonra da pek çoğumuz belki de bundan muzdaribiz. Ve gitgide yalnızlıktan hoşlanıyoruz belki de… Bu yüzden hayır, yalnız sizde bir problem olmayabilir.
Hayko Cepkin- Paranoya
“Bana mı baktı? Beni mi gördü? Bunu mu gördü? Beni mi süzdü?” Hayko Cepkin’in kilometre taşı şarkılarından “Paranoya” tam anlamıyla bu duyguyu yaşadığını söyleyen bir adamın ruh halini tasvir ediyor. Cepkin Aşkın Izdırabını albümünü aşkın yaşattığı çeşitli ruh halleri ve psikolojik rahatsızlıklardan bahseden bir albüm olarak düşünmüş ve hikâyeleştirmişti. “Paranoya”nın klibinde Hayko’nun canlandırdığı karakter siyahlar içinde özgüvenli bir haldeyken, birden beyazlar içinde korkakça davranan birine dönüşüyor. Bazı dinleyiciler bu değişimlerin bipolar bozukluk, şizofreni ve anksiyeteye de gönderme olabileceği görüşünde. Biz de bir yorum ekleyelim. Klipte Hayko’nun canlandırdığı karakterin içinden birden fazla karakter çıkması Çoklu Kişilik Bozukluğu’na da atıf yapıyor olabilir. Tutkulu ve sürükleyici bir aşkın insana böyle hissettirmesi mümkün, değil mi? Biz en iyisi bu konuda James McAvoy’un şov yaptığı “Split” filmine topu atalım ve diğer şarkıya geçelim.
Anima- O Kadar Mutluyum Ki
“O kadar mutluyum ki şimdi kusabilirim…” Bu şarkıyı hatırlayan var mı aranızda? Ceylan Ertem’in solo kariyerinden önce 2007 yılında solisti olduğu Anima grubunu bugün anma sebebimiz, bu şarkının bize fena halde bipolar bozukluğun manik fazını düşündürmesi. Bakın şimdi şarkı sözlerine: “Aradığım ne varsa hepsi bu dünyada/ İnanasım gelmiyor gerçek olduğuna / Bu kadar güzel olacağını tahmin edemezdim/ Kendimle barışacağımı hiç beklemezdim/ Her şeyin bir anlamı var/ Sonsuza kadar içinde yaşayacağımız bir dünyamız var/ La lalalalala!” Bu mutluluk patlaması, manik evreye çok benziyor. Manik evrede kendini koşulsuz şekilde çok mutlu hisseden insan, yükseklerde geziyor, çok neşeli ve çok mutlu olduğunu düşünüyor. Uyuyamıyor, yemek yiyemiyor, sürekli hareket ediyor, aşırı para harcıyor. Anima aslında bu şarkıda aşırı mutlulukla da dalga geçiyor ve durumun tam tersi olduğunu ima ediyor. Tabii bunu klibi izleyenler fark ediyor.
Feridun Düzağaç- Dipteyim, Sondayım, Depresyondayım
Türkçe pop rock müziğin köklü isimlerinden Feridun Düzağaç’ın 2001 tarihli “Dipteyim, Sondayım, Depresyondayım” bizi ne vurmuştu ama! O sene toplu bir depresyon senesi miydi bilmiyoruz ama Göksel de “Depresyondayım” şarkısını yayınlamıştı. Önce F.D’ye bakalım. Listelerin zirvesine yerleşen ve F.D’nin depresyonda olduğunu açık açık söylediği bu şarkıyı Emre Aydın da coverlamıştı. Biten bir aşkın ardından depresyona girdiğini ve sevgilisinin onu kurtarmasını istediğini söyleyen bir adamın hikâyesini dinlediğimiz “Dipteyim, Sondayım, Depresyondayım”da “Beni tanımla, cümleler içinde kullan” sözüyle de yüreklerimizi dağlıyordu.
Göksel- Depresyondayım
Depresyon sürekli bir üzüntü ve ilgi kaybına neden olan bir duygu durum bozukluğu olarak tanımlanıyor. Pek çok türü ve alt dalı var. Göksel’in aldatılmış ve terk edilmiş bir kadının duygularını tam anlamıyla yansıttığı bu şarkıda çok vurucu satırlar var: “Düşündüm banka soymayı/ Uluorta soyunmayı/ Hayatımdaki herkesi vurmayı/ Affedin, depresyondayım…” Göksel klipte de kendini gardrobuna kapatıyor, bazen de buzdolabının önünde eline ne geçerse yiyor. 2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre depresyonun Türkiye’de görülme sıklığı yüzde 10. Kadınlarda yaşam boyu psikiyatrik hastalık riski, erkeklere oranla 2 kat fazla. Depresyon, Türkiye’de en yaygın olan ruh sağlığı hastalığı. Eğer bu şarkıdaki gibi ruh halleri içine girdiğinizi düşünüyorsanız mutlaka profesyonel bir yardım almalısınız.
Hedonutopia- Şizolar
Alternatif sahnenin en yetenekli ekiplerinden Hedonutopia’nın en ünlü şarkılarından biri “Şizolar”. Bu isim kelime anlamıyla şizofreniyi kısaltıp şizofreni rahatsızlığına “şizo” diyor da olabilir, bunu şimdilik bilemiyoruz. Hedonutopia bir röportajında “Açıklanacak bir şey yok. Her şey ortada. Sadece bir farkla: ‘Herdavinyorlar’ kelimesi söylemek isteyip de oraya sığdıramadığımız her şeyi anlatıyor. Dilimize yeni bir kelime katmak gibi bir niyeti yok ya da herhangi bir dile ait olma zorunluluğu yok. Bu dinleyiciye ayna tutan, muhteşem bir filmin sonunda kameraya ilk kez bakan ve bizi uyandıran o anlar gibi.” Hedonutopia da bu müthiş şarkı için bir dil yaratmıştı aslında, belki de “şizolar” da bu dilin bir parçasıydı. Biraz da dinlerken hissettiklerimizi ve hayal gücümüzü bize bırakmışlardı.
Model- Antidepresan Gülümsemesi
Model’in dağılmadan önce 2013 yılında yayınladığı Levlâ’nın Hikâyesi albümlerinde yasın beş evresi teorisine göndermede bulunan şarkılar vardı. Bu şarkılar “Ağlamam Zaman Aldı” (İnkar), “Bize Susmak Yakışır” (Öfke), “Antidepresan Gülümsemesi” (Pazarlık), “Levla Vazgeçti” (Depresyon) ve “Sen Ona Âşıksın” (Kabullenme) idi. Bu sıralamaya göre “Antidepresan Gülümsemesi” de pazarlık aşamasına denk geliyor: “Böyle gitme n’olur, böyle gitme n’olur / Biraz yanımda otur, diyemedim.” Ve genellikle antidepresan etkisindeyken yüze peydah olan o tuhaf, gerçek olmayan gülümsemeden de bahsediyor. Bu unutulmaz şarkının söz ve müziği Can Temiz imzalı.
