Hafta sonu izleyeceğiniz filmleri IMDb Top 250 listesinden mi seçiyorsunuz? Severek takip ettiğiniz bir Instagram ünlüsünün “bu filme bayıldım, akıyor.” demesi sizin de o filme şans vermeniz için yeterli oluyor mu? Dev reklam bütçeleriyle şişirilip parlatılmış dijital platform filmlerine sırf gündemden geri kalmamak için en az 2 saat boyunca tahammül etmek zorunda mı kalıyorsunuz? Peki sinema sizin için ne ifade ediyor hiç düşündünüz mü?
Burcu BALKAN / [email protected]
Film izlemeyi sadece bir boş zaman değerlendirme aracı olarak görmek artık size yetmiyor ve sinema bilginizi bir sonraki seviyeye taşımak istiyorsanız, bu yazıda bahsedeceğim yöntemlerin işinizi kolaylaştıracağına eminim. Amacım hangi filmleri izlemeniz gerektiğini söylemek değil; bugüne kadar yalnızca ana akımın önünüze koyduklarından ve eş-dost tavsiyesinden öteye pek geçmediyseniz, kendi izleme alışkanlıklarınızı ve tercihlerinizi oluşturmak için bazı pratik yollar önermek. Haydi başlayalım.
1 – Favori Yönetmen(ler)inizi Bulun
İzlediğiniz bir filmi üzerinden 3 ay geçtikten sonra hiç hatırlamıyor olabilirsiniz, ancak sizde yarattığı hissi birkaç kelimeyle anlatmanız genelde mümkündür. Çok eğlenmiş, çok gerilmiş veya çok sıkılmış olabilirsiniz ve bu çoğu zaman yönetmenin tercihleriyle şekillenir. Yönetmeni tanımadan bir film izlemek, okuduğumuz bir kitabı kimin yazdığını bilmemek gibidir. Kimin zihninden çıktığını bilmediğimiz sözcükler veya görüntüler bize olması gerekenden çok daha az şey ifade eder. İşte bu yüzden sizde iyi hisler bırakan filmlerin yönetmenlerini araştırmak, filmografilerini incelemek veya röportajlarını okumak çok iyi bir başlangıç. Tek bir yönetmenin birkaç filmini izledikten sonra keşfedeceğiniz benzerlikler veya yarattığı atmosferi algılama ve kabullenme şekliniz sizi şaşırtacak ve deneyiminizi çok daha keyifli hale getirecek. Ayrıca tanıştığınız her bir isim sizi başka bir tanesine götürecek. Bu da elbette işin en güzel kısmı!
2 – Farklı Dönemlere Odaklanın
Uzun uzun sinema tarihi okumaya niyetli olmayabilirsiniz ve muhtemelen buna hiç ihtiyacınız da yok. Ancak bu işlere az çok merakı olan herkesin bileceği gibi, bir filmin hangi yılda vizyona girdiğine dair bilgimiz olması çok şeyi değiştirir. Toplumsal gelişmeler, dünya siyaseti, ekonomik koşullar veya hızla gelişen teknolojik imkanlar sayesinde değişen üretim biçimleri her dönemin sinemasında büyük izler bırakır. Tam da bu sebeple sinemanın derinliklerine dalmak için farklı yıl aralıklarına veya literatürde kendine yer bulmuş dönemlere odaklanmakla işe başlayabilirsiniz. Örneğin kabaca 1950’li yılların başından 70’lerin sonuna dek devam eden Fransız Yeni Dalgası’na veya 1960’larda başlayan Türkiye Sineması’nın üretkenlikte zirve yaparak altın çağını yaşadığı yaklaşık 10 yıllık döneme özel zaman ayırmak iyi bir fikir olabilir.
3 – Festivallerden Yola Çıkın
Yeni türler, yönetmenler ve hikayelerle tanışmak için film festivalleri ile haşır neşir olmak bence en eğlenceli yollardan biri. Her festival ve yarışmanın yıllar içinde kendi geleneğini yaratıp buna uygun seçkiler oluşturduğunu bilerek hareket ettikçe, kendi favorilerimizi belirlemek de kolaylaşır. Cannes, Sundance, Berlin, Venedik, Toronto gibi prestijli organizasyonların sadece yarışma bölümlerinden yola çıkarak oluşturacağınız bir liste ile başlangıç yapın; böylece hem bolca iyi film izlemiş hem de muhtemelen tanımadığınız birçok yönetmenin sineması hakkında bilgi edinmiş olacaksınız. Belirli bir tarih aralığını seçerek sadece en iyi film, senaryo veya yönetmen kategorileriyle başlamak bile yeterli; çok uzun yıllardır devam eden festivallerin arşivlerinde kaybolmak gözünüzü korkutmasın J
4 – “Dünya Sineması” Kavramıyla Tanışın
Sinemaya daha fazla zaman ayırmaya başlayıp kendi rafine zevklerimizi oluşturma yolunda ilerlerken olmazsa olmaz aşamalardan biri: Dünya sineması kavramıyla tanışıp farklı coğrafyalardaki sinema sanatının vizyonumuzu nasıl bir hızla değiştirebildiğini keşfetmek. Uluslararası, yabancı, küresel… Nasıl adlandırılırsa adlandırılsın dünya sineması genel olarak Amerikan film endüstrisinin ticari öncelik ve değerlerinin tam karşısında duran anlayışı ifade ediyor. Bu tanımın doğruluğu ile ilgili akademik tartışmalara hiç girmeyelim ve yolumuza bakalım… Yine birçok festivalden yola çıkarak tanışabileceğiniz farklı ülke sinemaları üzerinden bir kategorizasyon yaparak işe başlayabilirsiniz. Örneğin insanı derin vicdan muhasebelerine sürükleyen insan hikayeleriyle İran Sineması’ndan, kendine özgü gerçekçilik anlayışıyla varoluşsal sorunlara odaklanan İskandinav Sineması’ndan veya son yıllarda yükselişini bizzat izlediğimiz ve türler arası geçişleriyle daima şaşırtmayı başaran işlerle karşımıza çıkan Doğu Avrupa Sineması’ndan en iyi örneklerle başlayacağınız bu yolculuk, sizi hiç tahmin etmediğiniz dünyalara götürüp istikrarlı şekilde şaşırtmayı başaracak.
5 – Kürasyonun Gücüne İnanın
Her saniye her yandan başka bir içeriğe maruz kaldığımız bu çağda, iyi film seçmek ve sinema dağarcığımızı bize en uygun şekilde geliştirmek de kolay iş değil, haklısınız. Sosyal medyada çok konuşulduğu için, herkes izleyince bir şeyleri kaçırmış gibi hissettiğimiz için veya sadece spoiler yememek için izlediğimiz filmleri bir kenara bırakıp, bu alanda iyi seçkiler hazırlayabilen mecralara ve içerik üreticilerine sadık kalmak da gayet iyi bir yol. Sinema ve seçki denince elbette ilk aklımıza gelen platform olan MUBI’nin büyük bir özveriyle derlenmiş koleksiyonları arasında gezmek, pratik faydasının yanında sinemaya dair algımızı iyi yönde değiştirmek için şahane bir başlangıç. Sinemaseverlerin son yıllardaki en popüler sosyal mecralarından Letterboxd’a üye olarak kendi profilimizi oluşturmak, film yorumlarını sevdiğimiz kullanıcıları takibe alarak onlardan sürekli beslenmek de mutlaka aklınızda olmalı. Platformun kullanıcıları tarafından oluşturulmuş binlerce farklı film listesine baktıkça ve onları kendi izleme listenize ekledikçe bu işten aldığınız keyfin de artacağına eminim. Son olarak, kendi fikirlerimizi bir cümle dahi olsa not etmek, her filmi izledikten sonra Letterboxd veya IMDb hesabımız üzerinden puanlama yapmak ve benzer kategoride / aynı yönetmenin filmografisinde yer alan filmleri sıcağı sıcağına listemize atmak da basit ama çok etkili yöntemler.
Sinemanın mucizesiyle güzelleşen günleriniz çok olsun!