Alman yazar Siegfried Lenz’in yazdığı ilk tiyatro oyunu olan Suçsuzlar Çağı Suçlular Çağı İstanbul Devlet Tiyatrosu’nda başarıyla sahneleniyor.
Şükran YÜCEL
1926 doğumlu Siegfried Lenz suçun herkese bulaştığı Nazi dönemini yaşadı. Pek çok Alman yazarı gibi o da eserlerinde suçluluk ve suçsuzluk kavramlarını sorgular. “Bir Alman Dersi” ve “Saf Değiştiren” (Can y. Çev. Ayşe Sarısayın) gibi romanlarında genellikle bu konuyu işler. Sezer Duru’nun Türkçeye çevirdiği oyunu Özgür Yalım yönetti. Özgür Yalım’ın ustalıkla sahneye koyduğu oyunda dekor ve kostüm tasarımı Nalan Alaylı’ya, ışık tasarımı İ. Önder Arak’a ait. Dramaturg Selen Korad Birkiye’nin katkılarıyla metnin yenilendiğini düşünüyorum.
Seyirci salona girdiğinde perde açıktır. Sahnede arkası parmaklıklarla kuşatılmış kilit altında 9 sıkıntılı adam vardır. Adamlar neden oraya getirildiklerini bilmezler. Hepsi de işi gücü olan, suça bulaşmamış normal vatandaşlardır. Oyun başladığında neden buraya getirildiklerini sorarlar birbirlerine. O sırada Binbaşı girer kilitli hücreye. Valinin uğradığı suikasttan kurtulduğunu ve suikastçının yakalandığını söyler. Bu dokuz adamın suikastla ilgileri yoktur. Suikastçı sorgulanmış, suçunu itiraf etmiş ama suç ortaklarının kim olduğunu söylememiştir. Onlardan istedikleri hücreye getirecekleri suçluyu zorlayarak işbirlikçilerini öğrenmeleridir. Yoksa buradan çıkmaları mümkün olmayacaktır. İşkence gördüğü belli olan suikastçı ayakta duramayacak kadar hırpalanmış olarak getirilir. Doktor mesleği gereği ona yardımcı olur. Bazıları onu zorbalıkla konuşturmaya çalışır. Öğrenci’nin birkaç kişiyle birlikte suçlunun canını suçsuzlardan korumak için nöbet tutmasına rağmen suikastçı bir sabah ölü bulunur.
2. bölüm 4 sene sonrasında geçer. Gene aynı adamları toplamışlardır. Ama aralarından biri eksiktir, intihar etmiştir. Bu kez suikastçı kahraman ilan edilmiştir. Katili bu sekiz adamdan biridir. Aynı Binbaşı katili bulmalarını ister. Oyun suçun göreceliğini vurgular. Bir dönem suçlu görülen başka bir dönemde kahraman olarak görülebilir. Baskı altında kalan insanların hepsi suçluya dönüşebilir. 2. Dünya Savaşı’nda yüzbinlerce Alman toplama kamplarına kayıtsız kalarak suça iştirak etmişti. “Suçsuzlar Çağı Suçlular Çağı” totaliter rejimlerde herkesin suça bulaşabileceğini simgesel biçimde anlatıyor.
Hareketten çok konuşma ağırlıklı oyun, ilginç diyalogları ile gerilimi ve merak duygusunu diri tutuyor. Suikastçı Sason (Eren Pekgöz), Konsolos (Ozan Uçar), Öğrenci (Berk Yaparel) ve Doktor (Mustafa Çirkin) başta olmak üzere oyuncuların başarılı performansları hep birlikte oyunun başarısına katkıda bulunuyor. Adalet günümüzün en önemli sorunu olmaya devam ediyor. Suçlu kimdir? Hangimiz suçsuzuz? Bu kadar göreceli olan ve iktidarlara göre değişkenlik gösteren suçlarla herkes sanık olabilirken adalet nasıl sağlanacak? Bu kadar kaotik bir dünyada herkes suçlu mu? Oyun bittikten sonra da seyirciye bu soruları sordurmaya devam ediyor. İnsanlık halleri üzerine düşündüren oyunları sevenler Suçsuzlar Çağı Suçlular Çağı’nı merak ve zevkle izleyecektir.
“Suçsuzlar Çağı, Suçlular Çağı” Mecidiyeköy Büyük Sahne’de 23 Kasım 2024 Cumartesi tarihine kadar, AKM Tiyatro Salonu’nda; 30 Kasım, 1 Aralık, 6 Aralık, 7 Aralık, 8 Aralık 2024 tarihlerinde izlenebilir.